АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ КОЛЛЕДЖ СТУДЕНТТЕРІНІҢ СЫНИ ОЙЛАУ ТУРАЛЫ ХАБАРДАРЛЫҒЫН МОНИТОРИНГІЛЕУ

Сыни тұрғыдан ойлау тұжырымдамасын түсіну қажеттілігі қазіргі заманғы адамға қойылатын талаптардан туындайды, бұдан басқа, сыни тұрғыдан ойлау Қазақстан Республикасының білім мен ғылымды дамытудың мемлекеттік стратегиясының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Біз бұл тақырып еліміздің білім беру жүйесімен бірге дамитынына сенімдіміз. Мақалада ұсынылған мониторингтік зерттеу Қазақстандағы бірінші, оның мақсаты-орта білім берудің жаңартылған мазмұнының бағдарламасын қабылдау мен енгізуден өткен жылдар ішінде сыни ойлау туралы түсінік ойлау тәсілі ретінде оқушыларға қаншалықты сәтті жеткізілгенін анықтау. Зерттеуде студенттердің екі тобы салыстырылды: орта білім берудің жаңартылған мазмұны бойынша білім алған және оқымаған студенттер сыни ойлау ұғымын оқушылардың қаншалықты тиімді меңгергенін білу үшін. Мониторинг нәтижелері бойынша студенттердің екі тобы арасында айтарлықтай айырмашылық табылған жоқ, бірақ респонденттердің жауаптары "сыни ойлау" ұғымын қабылдауда Төтенше және сыни жағдайларда шешім қабылдау, талдау, қорытынды, өзін-өзі реттеу, шешім қабылдау жылдамдығы және нақты ғылымдардағы жетістіктер сияқты ұғымдар арасында тұрақты ажыратылмайтындығын көрсетті. Мақаланың соңында алынған мәліметтерді басқа зерттеулер үшін одан әрі пайдалану бойынша ұсыныстар берілген.

1. White B.Y., Frederiksen J.R. (1998) Inquiry, Modeling, and Metacognition: Making Science Accessible to All Students, Cognition and Instruction, 16(1), pp. 3–118. doi: 10.1207/s1532690xci1601_2.

2. Abrami P.C. et al. (2015) Strategies for Teaching Students to Think Critically: Meta-analysis, Review of Educational Research, 85(2), pp. 275–314. doi: 10.3102/0034654314551063.

3. Bidokht M.H., Assareh A. (2011) Life-long learners through problem-based and self-directed learning, Procedia Computer Science. Elsevier, 3, pp. 1446–1453. doi: 10.1016/j.procs.2011.01.028.

4. Ennis R.H. (1996) Critical Thinking Dispositions: Their Nature and Assessability. Informal Logic Vol. 18, No. 2&3: 165-182

5. Klooster D. (2001) What is critical thinking, Thinking Classroom, 4, pp. 36-40.

6. Государственная программа развития образования и науки Республики Казахстан на 2020–2025 годы №988 от 27 декабря 2019 года (2020) [Gosudarstvennaya programma razvitiya obrazovaniya i nauki Respubliki Kazakhstan na 2020–2025 gody #988 ot 27 dekabrya 2019 goda (2020) [State Program for the Development of Education and Science of the Republic of Kazakhstan for 2020-2025 No. 988 dated December 27, 2019 (2020)] [in Russian]

7. De Giusti A. (2020) Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond, Revista Iberoamericana de Tecnología en Educación y Educación en Tecnología, (26), p. e12. doi: 10.24215/18509959.26.e12.

8. Barr R.B., Tagg J. (1995) A New Paradigm for Undergraduate Education, Change, (December 1995), pp. 1–19. doi: 10.1080/00091383.1995.10544672.

9. Hirshfield L., Koretsky M.D. (2018) Gender and Participation in an Engineering Problem-Based Learning Environment The Interdisciplinary Journal of Problem-based Learning. Special Issue On Competency Orientation in Problem-BasED Learning Gender and Participation in an Engineering Problem-Base, 12(1).

10. Reed J. H. (1998) Effect of a Model for Critical Thinking on Student. PhD Dissertation, University of South Florida Tampa, Florida 268 p.

11. Okide C.C. et al. (2020) Effect of a critical thinking intervention on stress management among undergraduates of adult education and extramural studies programs, Medicine, 99(35), pp. 1–6. doi: 10.1097/MD.0000000000021697.

12. Pettersson H. (2020) Ideal of critical thinking, Theory and Research in Education, vol 18(3) pp. 322-338 doi: .org/10.1177/1477878520981303.

13. Kahneman D. (2003) A Perspective on Judgment and Choice, American Psychologist, 58(9), pp. 697–720. doi: 10.1037/0003-066X.58.9.697.

14. Stanovich K.E., Stanovich P.J. (2010) A framework for critical thinking, rational thinking, and intelligence, Innovations in educational psychology: Perspectives on learning, teaching, and human development, pp. 195–237.

15. Bonnefon J.-F. (2018) The Pros and Cons of Identifying Critical Thinking with System 2 Processing, Topoi, 37(1), pp. 113–119. doi: 10.1007/s11245-016-9375-2.