СТУДЕНТТЕРДІҢ СЫНИ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУ ҮШІН БӨЛІНГЕН КУРСТЫҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

Сыни тұрғыдан ойлау қабілеті тек оқу процесі үшін ғана емес, еңбек нарығында да қажет, жұмыс берушілер шешім қабылдауға қабілетті, бейімделгіш, ойлаушы және өз іс-әрекеттерін және басқалардың ісәрекеттерін талдай алатын мамандарды бағалайды. Көптеген әдістер жоғары оқу орындары студенттерінің сыни ойлауының дамуын жариялайды, бірақ, өкінішке орай, сыни ойлау деңгейін бағалаудың тексерілген әдістерін қолдана отырып, нақты прогресті бағаламайды. Мақала болашақ химия мұғалімдері арасында сыни ойлауды дамытуға бағытталған арнайы курстың тиімділігін зерттеу нәтижелерін ұсынады. Сыни ойлауды дамытуға бағытталған арнайы семинарлардың арнайы курсы COVID-19 пандемиясының алғашқы айларында толығымен онлайн форматта өткізілді және шектеулі әдістерді қолдана отырып, онлайн-курс ретінде қарастырылуы мүмкін, бірақ одан кем емес тиімді. Арнайы семинарлардың тиімділігі Уотсон-Глейзер сауалнамасынан таңдалған сұрақтарды бақылау және эксперименттік топтар үшін курсқа дейін және одан кейін бейімдеу арқылы тексерілді. Содан кейін салыстырмалы шамаларды салыстыру арқылы эксперименттік топ негізгі бес мақсатты көрсеткіш бойынша (растауды бағалау, түсіндіру, болжамдарды тану, шегеру және қорытынды жасау мүмкіндігі) бақылау тобымен салыстырғанда өсуді көрсетті. Курсты аяқтаған студенттер абсолютті шамада бақылау тобымен салыстырғанда барлық өлшенетін параметрлерде 34% жақсарғанын көрсетті.

1. Wolman, D. (2012) The split brain: A tale of two halves. Nature 483, 260–263. https://doi.org/10.1038/483260a

2. Álvarez-Huerta, P. et al (2022). Disposition Toward Critical Thinking and Creative Confidence Beliefs in Higher Education Students: The Mediating Role of Openness to Diversity and Challenge. Thinking Skills and Creativity. Volume 43, https://doi.org/10.1016/j.tsc.2022.101003

3. Trilling, B., Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco, CA John Wiley & Sons. 256 p.

4. Partnership for 21st Century Learning. Framework for 21st Century Learning. Definition 2019. URL: http://static.battelleforkids.org/documents/p21/P21_Framework_DefinitionsBFK.pdf (accessed: 22.06.2022).

5. Reading and Writing for Critical Thinking (RWCT), Kazakhstan. URL: https://uil.unesco.org/casestudy/effective-practices-database-litbase-0/reading-and-writing-critical-thinking-rwct (accessed: 21.06.2022).

6. Mould, H. L. (2002). Developing Responsible Citizens for the Future: Social Critical Literacy. Thinking Classroom. A Journal of Reading, Writing and Critical Reflection. 3(3).

7. Wile, J.M. (2000). A Literacy Lesson in Democracy Education. The Social Studies. Informa UK Limited. 91(4). P. 170–177.

8. Коржумбаева, А., Бекахметов, Г. (2008). Основы критического мышления. Астана. [Korzhumbaeva, A., Bekakhmetov, G. (2008). Fundamentals of critical thinking. Astana]. [in Russ.]

9. Ennis, R.H. (1964). A Definition of Critical Thinking. The Reading Teacher, 17(8), 599–612. http://www.jstor.org/stable/20197828

10. Swartz, R.J., Perkins, D.N. (2016). Teaching thinking: Issues and approaches. New York, USA: Routledge. 265 p.

11. Nadeak, B., Naibaho, L. (2020). The Effectiveness of Problem-Based Learning on Students’ Critical Thinking. Jurnal Dinamika Pendidikan. 13(1), 1–7. https://doi.org/10.51212/jdp.v13i1.1393

12. Dekker, T.J. (2020). Teaching Critical Thinking Through Engagement with Multiplicity. Thinking Skills and Creativity. Vol. 37. 100701

13. Developing Critical Thinking Skills of Students in the Media Environment. Media Education (Mediaobrazovanie). 2021. Vol. 17, № 1.

14. Lam, K.-F.T. et al. (2019). Developing Critical Thinking in a STEAM classroom. CISETC 2019: International Congress on Education and Technology in Sciences. Vol. 2555. P. 82–90.

15. Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан. Бакалавриат 5В011200 - ХИМИЯ. Астана: Министерство образования и науки Республики Казахстан, 2010. [The state compulsory standard of education of the Republic of Kazakhstan. Bachelor's degree 5B011200 - CHEMISTRY. Astana: Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan, 2010]. [in Russ.]

16. Smith, T.E., Rama, P.S., Helms, J.R. (2018). Teaching Critical Thinking in a GE Class: A flipped model. Thinking Skills and Creativity. Vol. 28.

17. Tari D.K., Rosana, D. (2019). Contextual Teaching and Learning to Develop Critical Thinking and Practical Skills. Journal of Physics: Conference Series. Vol. 1233. doi:10.1088/1742-6596/1233/1/012102

18. Ennis, R.H. (1993). Critical thinking assessment. Theory into Practice. 32(3).