Орыс тілі мен әдебиеті мұғалімдерінің білім беру жүйесінің негізі ретінде құзыреттілік тәсіл

Бұл мақалада автор орыс тілі мен әдебиеті мұғалімдері кәсіби құзыреттілігін қалыптастырудың ғылыми-теориялық негіздерін зерттейді. Жақын болашақта сұранысқа ие болатын және қазіргі уақытта білім беру жүйесіндегі мамандарға үйретуді қажет ететін негізгі құзыреттерді көрсетеді. Мақала авторы қазіргі уақытта мұғалімдерді кәсіби даярлауда құзыреттілікке негізделген тәсілдің ерекше мәнге ие болып отырғанына ерекше назар аударады. Құзіреттілікке негізделген тәсілдің шеңберінде екі негізгі ұғым бөлінеді: құзырет және құзыреттілік. Мақалада әртүрлі ғалымдар ұсынған осы тұжырымдамаларды егжей-тегжейлі зерттеу қарастырылған. Орыс тілі мен әдебиеті мұғалімдерінің жоғары нәтижелі іс-әрекеті үшін қажетті құзіреттілік моделін жасау ерекше атап өтілген мәселе болып табылады. Құзыреттілік моделдерін айтулы авторлар саны әзірледі, бірақ бұл мәселедегі қазақстандық тәжірибе соған қарамастан зерттелетін тақырыпта ақтаңдақтардың бар екенін көрсетеді. Қорытынды ретінде білім беру саласындағы құзыреттер (шынында да кез келген басқа саладағы сияқты) шындықты концептуалды түсіну саласын көрсететініне назар аударылады. Бұл ретте білім беру ұйымдары бір мезгілде орыс тілі мен әдебиеті мұғалімдерінің кәсіби құзыреттіліктерінде көрсетілген жұмыстың түпкілікті нәтижесін айқындайтын танымдық құрылымдардың кеңістіктері ретінде де, субъектілері ретінде де іс-әрекеттің интеграторлары ретінде әрекет етеді.

1. Жаркынбекова Ш.К. (2018) Русский язык в условиях образовательных реформ Казахстана функционирование русского языка в Казахстане, образовательные реформы, языковая политика / https://dspace.kpfu.ru/xmlui/bitstream/handle/net/150208/F_ryalvtm2018_V.1_161_166.pdf?sequence=-1&isAllowed=y (дата обращения 04.12.2023)

2. Назарбаев Н.А. (2012). Стратегия "Казахстан-2050": новый политический курс состоявшегося государства. Послание народу Казахстана. Астана, 14 декабря 2012 года

3. Клюшин А.А., Первухина И.Ю. (2020). Актуальность формирования управленческих компетенций студентов посредством инновационной образовательной методики // StudNet. №1

4. Biesta, G. Reclaiming a future that has not been: The Faure report, UNESCO’s humanism and the need for emancipation in education. International Review of Education. Advance online publication. 2021. Pp. 655-672. https://doi.org/10.1007/s11159-021-09921-x

5. Универсальные компетентности и новая грамотность: чему учить сегодня для успеха завтра. Предварительные выводы международного доклада о тенденциях трансформации школьного образования / И. Д. Фрумин, М. С. Добрякова, К. А. Баранников, И. М. Реморенко; Национальный исследовательский университет «Высшая школа экономики», Институт образования. — М.: НИУ ВШЭ, 2018 — 28 с. - (Современная аналитика образования. 2018. № 2 (19)).

6. Батракова И.С., Тряпицын А.В. (2019). Социальные технологии в компетентностном образовательном процессе современного педагогического вуза // Известия Российского государственного педагогического университета им. А. И. Герцена. № 31. С.24-33

7. Доклад WorldSkills Russia «Россия 2025: от кадров к талантам». URL: http://d-russia.ru/wpcontent/uploads/2017/11/Skills_Outline_web_tcm26175469.pdf (дата обращения: 18.10.2023).

8. Амандаева М.А. (2023) Развитие профессиональных компетенций учителя русского языка и литературы // adebiportal.kz (дата обращения: 14.11.2023)

9. Божко Е.М., Ильнер А.О. (2019). Компетентностный подход в России и за рубежом: исторические и теоретические аспекты // Мир науки. Педагогика и психология. №1. https://mir-nauki.com/PDF/38PDMN119.pdf (дата обращения 03.12.2023)

10. Rappleye, J. (2012). Education policy transfer in an era of globalization: Theory--History--Comparison. Comparative Studies Series. Volume23.

11. Хуторской А.В. (2003). Ключевые компетенции как компонент личностно-ориентированной парадигмы образования // Народное образование. № 2. Сс. 58-64.

12. Курманкулова А.К., Киынова Ж.К., Сералиева Н.Ж. (2022). Профессиональное развитие казахстанских сельских учителей русского языка и литературы в условиях цифровизации образования // Перспективы науки и образования. 5 (59). С.641-656 / https://pnojournal.wordpress.com/2022/11/11/kurmankulova/ (дата обращения 16.11.2023)

13. Равен Дж. (1999). Педагогическое тестирование: проблемы, заблуждения, перспективы / Пер. с англ. М. 14. Глоссарий: основные понятия педагогики высшей школы [Электронный ресурс]. Режим обращения: https://www.twirpx.com/file/287368/

14. Педагогика и психология высшей школы: методика работы с понятийным аппаратом: учебное пособие для студентов, аспирантов и преподавателей / Т. А. Бабакова, Т. М. Акинина − Петрозаводск: Изд-во ПетрГУ, 2023. − 64 с.

15. Ситченко А.Л., Гладышев, В.В. (2019). Методика преподавания литературы: актуальные проблемы теории, истории, практики: монография. Москва: ФЛИНТА. - 273 с.

16. Макарьев И.С. (2021). Краткий словарь системы понятий инклюзивного образования: терминологический словарь. СПб.: СПб ГБ ПОУ «Охтинский колледж». – 84 с.

17. Загвязинский В.И., Закирова А.Ф. (2018). Педагогический словарь. М.: Академия. – 343 с.

18. Хуторской А.В. (2021). Технология проектирования ключевых и предметных компетенций. Эйдос: интернет-журнал. № 4. / URL: http://www.eidos.ru/journal/2005/1212.htm

19. Смородинова М.В. (2012). Технология формирования предметной компетенции учащихся основного звена общеобразовательной школы // Теория и практика образования в современном мире: материалы II междунар. науч. конф. (Санкт-Петербург, ноябрь 2012). СПб. Сс. 93-94.

20. Корчемный П.А. (2022). Психологические аспекты компетентностного и квалификационного подходов в обучении // Вестн. Моск. гос. обл. ун-та. Сер.: Психологические науки. . № 1. - С. 26-35.

21. Колесникова Л.Г., Васильева И.Л. (2011). Компетентностный подход как отражение общенаучного уровня методологии в теоретико-методической подготовке менеджеров // Проблемы и перспективы развития образования в России. С.200-204

22. Рагозина Г.А., Панская Е.С., Манжосова И.В. (2019). Структура и содержание профессиональной педагогической компетентности учителя русского языка средней общеобразовательной школы // Профессиональное образование в России и за рубежом. 1 (33). Сс.94-99.