Қалу керек пе немесе кету керек пе? Кері көші-қон немесе натурализация: Алматыдағы (Қазақстан) түрікмен студенттерінің мысалында зерттеу

Бұл зерттеу Алматыдағы Түрікмен студенттерінің Қазақстанда қалу немесе Түрікменстанға оралуға шешім қабылдағанына ерекше назар аудара отырып, шешім қабылдау процестерін зерттейді. Онда олардың шешімдеріне әсер ететін күрделі факторлар, әсіресе, Алматы университеттерінде жоғары білім алатындар арасында қарастырылады. Зерттеу барысында 44 респондент, оның ішінде 33 әйел мен 11 ер адам осы демографиялық шешім қабылдаудағы басым тенденцияларды зерттеу үшін сауалнама жүргізді. Бірқатар есептеу әдістерін қолдана отырып, бұл зерттеу түрікмен студенттерінің көші-қон және натурализация шешімдеріне әсер ететін факторлардың күрделі өзара әрекеттесуіне жарық түсіріп, аймақтағы кері көші-қон динамикасы туралы құнды ақпарат ұсынады. Бұл зерттеудің ең маңызды қорытындысы - әлеуметтік-мәдени факторлар, әсіресе, қабылдаушы елге жату сезімі түрікмендердің шешімдерін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Жалпы болжамдарға қарамастан, экономикалық және саяси факторлар аз әсер етеді. Бұл нәтиже экономикалық мүмкіндіктер, көбінесе, негізгі мотиватор ретінде қабылданатын Орталық Азиядан көші-қон туралы басым идеяларға қарсы тұрады.

1. Bijwaard, G. E., & Wang, Q. (2016). Return Migration of Foreign Students. European Journal of Population, 32, 31–54. https://doi.org/10.1007/s10680-015-9360-2

2. Carling, J., & Pettersen, S. V. (2014). Return Migration Intentions in the Integration–Transnationalism Matrix. International Migration, 52(6), 13–30. https://doi.org/10.1111/imig.12161

3. Dustmann, C., Bentolila, S., & Faini, R. (1996). Return Migration: The European Experience. Economic Policy, 11(22), 213. https://doi.org/10.2307/1344525

4. Electronic Government of the Republic of Kazakhstan. (December 12, 2022). Kazakh citizenship acquisition regulations. https://egov.kz/cms/en/articles/how_to_become_kz_citizen

5. Erdal, M. B. (2011). ‘A Place to Stay in Pakistan’: Why Migrants Build Houses in their Country of Origin. Population, Space and Place, 18(5), 629–641. https://doi.org/10.1002/psp.1694

6. Erdal, M. B. (2013). Migrant Transnationalism and Multi-Layered Integration: Norwegian-Pakistani Migrants’ Own Reflections. Journal of Ethnic and Migration Studies, 39(6), 983–999. https://doi.org/10.1080/1369183x.2013.765665

7. Fernandez-Reino, M., & Sumption, M. (2022, May 9). Citizenship and naturalisation for migrants in the UK. Migration Observatory. https://migrationobservatory.ox.ac.uk/resources/briefings/citizenship-andnaturalisation-for-migrants-in-the-uk/

8. Gmelch, G. (1980). Return Migration. Annual Review of Anthropology, 9, 135–159. http://www.jstor.org/stable/2155732

9. Hoxhaj, R., Vink, M., & Breuer, T. (2020). Immigrant Naturalisation, Employment and Occupational Status in Western Europe. Frontiers in Sociology, 5. https://doi.org/10.3389/fsoc.2020.00070

10. Hofmann, E. T. (2017). Labor market integration of returned educational migrants in Turkmenistan. Post-Soviet Affairs, 34(1), 1–16. https://doi.org/10.1080/1060586x.2017.1418615

11. JJ TV Kazakhstan. (2021 October). How Many Turkmens Live in Kazakhstan? Retrieved from https://jjtv.kz/en/programms/connecting-cultures/13855-how-many-turkmens-live-in-kazakhstan

12. Khashimov, S., Zhandayeva, R., Nuranova, K., & Aisarina, Z. (2022, May 11). Introducing the Central Asia Migration Tracker. The Oxus Society for Central Asian Affairs. https://oxussociety.org/introducing-the-central-asiamigration-tracker/

13. Kursiv Media. (2022, May 24). Kazakhstan Reports Surge in Migration. Retrieved from https://kz.kursiv.media/en/2022-05-24/kazakhstan-reports-surge-in-migration

14. Lu, Y., Zong, L., & Schissel, B. (2009). To Stay or Return: Migration Intentions of Students from People’s Republic of China in Saskatchewan, Canada. International Migration & Integration, 10, 283–310. https://doi.org/10.1007/s12134-009-0103-2

15. Migrants & Refugees Section, Vatican News. (October 2020). Turkmenistan Country Profile. Retrieved from https://migrants-refugees.va/country-profile/turkmenistan/

16. Palwanova, O. (2022, August 3). The Development Potential of Turkmen Diasporas. Progres. Online. Retrieved February 20, 2023, from https://progres.online/en/society/the-development-potential-of-turkmen-diasporas/

17. Passel, J. S. (2007, March 28). Growing Share of Immigrants Choosing Naturalization. Pew Research Center’s Hispanic Trends Project. https://www.pewresearch.org/hispanic/2007/03/28/growing-share-of-immigrants-choosing-naturalization/

18. Peters, F., Vink, M. P., & Schmeets, H. (2016). The ecology of immigrant naturalisation: a life course approach in the context of institutional conditions. Journal of Ethnic and Migration Studies, 42(3), 359–381. https://doi.org/10.1080/1369183x.2015.1103173

19. Robertson, S. K. (May 2008). Residency, citizenship and belongingness: Choice and uncertainty for students turned migrants in Australia. International Journal of Asia Pacific Studies: IJAPS, 4(1), 97–119. https://ijaps.usm.my/wp-content/uploads/2012/06/shanti.pdf

20. Ualikhanova, A. (2023, February 21). Kazakhstan Grants Citizenship to More Than 22,000 People in 2022. The Astana Times. https://astanatimes.com/2023/02/kazakhstan-grants-citizenship-to-more-than-22000-people-in-2022/