МОҢҒОЛ ШАПҚЫНШЫЛЫҒЫНЫҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ

ХІІІ ғасырдың басында Ұлы Дала жерін бір басқару жүйесіне ұйыстырған Моңғол мемлекеті пайда болды. Моңғол мемлекетінің ұлан-ғайыр жерлерді жаулап алуында сөзсіз 1206 жылы хан сайланған Шыңғыс ханның алар орны ерекше. Өз қарамағындағы халықтар мен негізгі жоспарын іске асырған әскерлерін жүйелі басқару үшін заңдарын қабылдап, өзара қарым-қатынастарын реттей алды. Осы мәселеге қатысты зерттеушілер Шыңғыс ханның қабылдаған «Яссы» заңдар жинағы «қарулы», «заң» дегенді білдіре отырып, бұл заңдар жинағының тұпнұсқада сақталмағандығын алға тартады. Шыңғыс ханның шапқыншылық соғыстарының жағымсыз тұстарымен қатар, болашақ қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуына тигізген өзіндік әсерлері де болды.

1. Трепавлов В.В. Государственный строй Монгольской империи ХІІІ в. Москва, 1993

2. Вернадский Г.В. О составе Великой Ясы Чингис-хана // Вернадский Г. В. История права. СПб.: Лань. 1999. – 120 с.

3. Тортаев С.Е, Ғабжалилов Х.М. // Моңғол шапқыншылығы кезеңіндегі дулаттар. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы. 2010. №2(5). 31-33 б.б.

4. Бартольд В. В. Туркестан в эпоху монгольского нашествия // Бартольд В. В. Сочинения. Т. 1. М., 1963. С. 577.

5. Ҽбілғазы. Тҥрік шежіресі. А, 1992. – 122 б.

6. Григорьев А. П. Монгольская дипломатика XIII-XV вв. Ленинград: Наука, 1978. –224 с.

7. Скрынникова Т. Д. Харизма и власть в эпоху Чингис-хана. Москва: Восточная литература, 1997. – 125 с.

8. Қазақстан тарихы (кҿне заманнан бҥгінге дейін). Бес томдық. 1-том. — Алматы: Атамҧра, 2010. – 449 б.

9. Кҿмеков Б. Е., Галиев А. А. Шыңғыс хан. Алматы: Аруна, 2003 – 96 б.