АШЫҚТЫҚ – БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ДЕМОКРАТИЯЛЫҚ ҚОҒАМ ҚҰРУДЫҢ АЛҒЫШАРТЫ

Ашықтық ұғымы философиялық және психологиялық шығармаларды талдауға негізделген метатанымдық тұрғыда қарастырылады және оның мағыналық табиғаты эмпирикалық пайымдау арқылы қорытылады. Нормативтік құжаттарды соның ішінде, мемлекеттік міндетті орта білім стандартын және сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды зерделеу негізінде ашықтық демократиялық қоғам құрудың қажетті шарты ретінде пайымдалады. «Ашықтық» ұғымын зерттеудің әдістемелік және теориялық негіздерінің бағыттары мен қағидалары осы ұғымды субъектінің қасиеті, сапасы және қоғаммен өзара әрекеттестік ретінде зерттеу мүмкіндіктерін көрсетеді. Білім беру жүйесіндегі ашықтық қағидаты сыртқы форманы өзгерту құралы, ұйымдастырудың және тексерудің стихиялы факторы ретінде әдіснамалық негіздемесіз қолданылатындығына назар аударылады. Ашықтық қағидатының сана ашықтығына бағытталуы, ішкі мотивтің белсенділігінсіз сыртқы позицияның сананы өзгерту үшін жеткіліксіздігі негізделеді.

1. Жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген.

2. Matthias Ziegler, Erik Danay, Moritz Heene, Jens Asendorpf, Markus Bühner, Openness, fluid intelligence, and crystallized intelligence: Toward an integrative model, Journal of Research in Personality, Volume 46, Issue 2, 2012, Pages 173-183, ISSN 0092-6566, https://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.01.002.

3. Thomas J. Baker, Jacqueline Bichsel, Personality predictors of intelligence: Differences between young and cognitively healthy older adults, Personality and Individual Differences, Volume 41, Issue 5, 2006, Pages 861-871, ISSN 0191-8869, https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.02.017.

4. Raine A., Reynolds C., Venables P.H., Mednick S.A. (2002). Stimulation seeking and intelligence: A prospective longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology, 82(4), 663–674. https://doi.org/10.1037/0022-3514.82.4.663

5. Neisser U., Boodoo G., Bouchard T.J. Jr., Boykin, A.W., Brody N., Ceci S.J., et al. (1996). Intelligence: Knowns and unknowns. American Psychologist, 51, 77–101.

6. Arteche A., Chamorro-Premuzic T., Ackerman P., Furnham A. (2009). Typical intellectual engagement as a byproduct of openness, learning approaches, and self‐assessed intelligence. Educational Psychologist, 29, 357–367. DOI: 10.1080/01443410902927833

7. Viinikainen J., Kokko K. (2012) Personality traits and unemployment: Evidence from longitudinal data, Journal of Economic Psychology, 33(6), p 1204-1222. DOI: 10.1016 / j.joep.2012.09.001

8. Roberts, B. W., Caspi, A., & Moffitt, T. E. (2003). Work experiences and personality development in young adulthood. Journal of Personality and Social Psychology, 84(3), 582–593. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.3.582

9. Thompson P. (2012) Teaching Teachers Through Open and Distance Learning. Open Learning: A Journal of Open, Distance and E-Learning. № 27 (3), 288-293.

10. Baker III F.W. (2017) An Alternative Approach: Openness in Education over the last 100 Years. TechTrends, 61(2), 130-140. https://doi.org/10.1007/s11528-016-0095-7

11. Федеральный закон "Об образовании в Российской Федерации" от 29.12.2012 N 273-ФЗ

12. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарындағы ашықтықты және айқындықты қамтамасыз ету жөніндегі жемқорлыққа қарсы стандартын бекіту туралы Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру (ҚР Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 4 мамырдағы № 174 бұйрығы)

13. Баева Л.В. (2017) Проблемы и перспективы развития открытого дистанционного образования в условиях электронной культуры //Информационное общество, вып. 3, с. 48-59. http://emag.iis.ru/arc/infosoc/emag.nsf/BPA/9883a19543e0bbc144258264003ec19f

14. Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауы. 2017 жылғы 31 қаңтар «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік.

15. Бергсон А. (1994) Два источника морали и религии: пер. с фр. М. : Канон.

16. Поппер К. Р. (1992) Открытое общество и его враги: в 2 т.: пер. с англ. М.: Международный фонд «Культурная инициатива».

17. Хакен Г. (1985) Синергетика. Иерархия неустойчивостей в самоорганизующихся системах и устройствах. М.

18. Коротаева Е.В. (2019) Теория и практика педагогических взаимодействий: учебник и практикум для бакалавриата и магистратуры. М.: Издательство Юрайт. – 242 с.

19. Кох И. А. (2006) Социальная аномия и социальное управление//Социальная философия и социология. С. 62-71.

20. Кудайбергенева К.С. (2010) Құзырлылықтың педагогикалық категория ретінде дамуының теориялық-әдіснамалық негіздері:пед. ғыл. док. ... дис. - Алматы. - 336 б.

21. Рахошкин А.А. (2005) Открытость образовательного процесса (на примере западноевропейской педагогики): моногр. / НовГУ им. Ярослава Мудрого. Великий Новгород.

22. Goldberg L. (1993) The structure of phenotypic personality traits. «The American Psychologist, 48».

23. Palmer J., Palmer L. (2002) Evolutionary Psychology. The Ultimate Origins of Human Behavior.

24. Носачев П.Г. (2008) У. Эко: путь от семиотики к онтологии //Вестник ПСТГУ І: Богославие. Философия. Вып. 3(23). С.33-44

25. Ясперс К. (2012) Философия: В 3 кн. / Пер. с нем. А.К. Судакова. М.: Канон+РООИ «Реабилитация».

26. Хайдеггер М. (1997) Бытие и время. М.: Ad Marginem.

27. Буданов В.Г. (2007) Синергетическая методология в постнеклассической науке и образовании // Синергетическая парадигма. Синергетика образования. М.: Прогресс-традиция. С. 174—211.

28. Төрт тұғыр: Ашықтық. 02 Ақпан, 2010. egemen.kz: https://egemen.kz/article/1623-tort-tughyr-ashyqtyq