ЖЕТІСУДЫҢ ОҢТҮСТІК-БАТЫС АЙМАҒЫ ӘН ФОЛЬКЛОРЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЗАМАНДАҒЫ ЖАЙ-КҮЙІ (2018ж. Жамбыл облысы, Меркі ауданына барған экспедиция материалдары бойынша)

Меркі ауданы Қырғыз Алатауының етегінде орналасып, Қырғызстанның солтүстігімен, Жамбыл облысының Шу, Мойынқұм және Тұрар Рысқұлов ауданымен шекаралас. Меркі ауданы халқының мал шаруашылығымен айналысуы, қоғамда патриархалды әдет-салттардың сақталуы аталған аймақта қазақтың ғұрыптық және ғұрыптық емес фольклорының тарауына негіз болған. Меркіде жазылып алынған нұсқалар ішінде жалпыұлттық сипаттағы әндермен, этномузыкатанушылардың аға буын өкілдері кездестірмеген әндер бар. Соңғы топқа: «Дом-дом», «Діридан», «Арба келді», «Жел сөздің данасымын», «Иғаужан», «Үри-соқ», «Нұрлығайын», т.б. жатады. Бұл жерден табылған әндердің бірқатары еліміздің басқа аймақтары әндерінің сөздерімен айтылғаны, сонымен қатар, кейбір нұсқалардың әуені мен сөзі мүлдем жаңа қайырмаларға ұласатыны белгілі болды. Экспедиция барысында жазылған әндер шумақтық және жартышумақтық музыкалық құрылымда, әуендік жүйесі диатоника және аралас (диатоника-пентатоника) жүйелеріне сүйеніап шығарылған.

1. Елеманова С. (2000) Казахское традиционное песенное искусство. Алматы: Дайк-пресс. - 188 с.

2. Бәбіжан Б. (2002) Қазақтың жүз қара өлеңі. Алматы: Сорос-Қазақстан қоры. – 256 б.

3. Бекхожина Т. (1972) Қазақтың 200 әні: музыкалық-этнографиялық жинақ. Алматы. Ғылым. -232 б.

4. Гиппиус Е. (1982) Проблемы ареального исследования традиционной русской песни в областях украинского и белорусского пограничья// Традиционное музыкальное искусство и современность (вопросы типологии). Сб. трудов, вып.60. Отв.ред. Енговатова М.А. М.: ГМПИ им. Гнесиных. С.5-13

5. Байгаскина А. Е. (2003) Ритмика казахской традиционной песни. Издание 2-е. Алматы. – 204 с.