АУЫР МЕТАЛДАРДЫҢ (Cu, Zn, Cd) КҤРІШТІҢ «ТИТАН», «АЙСӘУЛЕ» СОРТТАРЫНЫҢ ҚҰРҒАҚ БИОМАССАСЫНЫҢ ЖИНАҚТАЛУЫНА ӘСЕРІ

Өсімдіктер организмінде ауыр металдардың артық мөлшерде жинақталуы олардың ағзасында жүретін тіршілік үшін маңызды физиологиялық-биохимиялық процестерге қауіп төндіреді. Осыған сәйкес, мақалада күріш өсімдігі сорттарының биомассасының жинақталуына ауыр металдардың (кадмий-Cd, мыс-Си, мырыш-Zn) әсері зерттелді. Ауыр металдардың концентрациясы артқан сайын күріш өсімдігінің биомассасы тәуелді түрде төмендейді. Күріш өсімдігінің Титан, АйСауле сорттарының биомасса жиналуына ауыр металдар мыс пен мырышқа қарағанда кадмийдің әсері басым екені дәлелденді. Ауыр металдардың улы әсері төмендегі ретпен: кадмий > мыс > мырыш күшейетіні анықталды.

1. Панин М.С. Формы соединенных тяжелых металлов в почвах средней полосы Восточного Казахстана // Семипалатинский государственный университет. Семипалатинск. – 1999.- 329 с.

2. Намазбаева З.И., Мукашева М.А., Пудов А.М. и д.р. Определение содержания тяжелых металлов в объектах окружающей среды и биоматериалов на атомно-абсорбционном спектрометре МГА-915. – Астана, 2007.

3. Романова С.М., Нурахметов Н.Н., Батаева К.О. Экологические аспекты загрязнения токсичными веществами поверхностных вод Казахстана //Химия. Охрана окружающей среды. Экология человека. -1997. № 4. -С.42.

4. Heavy Metals in the Environment: An Integrated Approach Conference Presentations from the 1st International Conference ―Metals in the Environment‖ Editor: D.A. Lovejoy (Institute of Geology and Lithuanian Society of Metaloecologists), Vilna, Lithuama, 1999, Institute of Geology, Vilna, Lithuania, 1999. 350 pp.

5. Tan С., Choa V., Tay J.H. The Influence of pH on Mobility of Heavy Metals from Municipal Solid Waste Incinerator Fly Ash; Environmental Monitoring and Assessment February 1997, Volume 44, Issue 1–3, p. 275–284

6. Przemysław Charzyński, Andrzej Plak, Agnieszka Hanaka, Influence of the soil sealing on the geoaccumulation index of heavy metals and various pollution factors; Environmental Science and Pollution Research; February 2017, Volume 24, Issue 5, p. 4801–4811.

7. Кіршібаев Е.А., Сҽрсенбаев Б.А., Сапахова З.Б. Кейбір астық тҧқымдас ҿсімдіктерге ауыр металдардың ҽсері // Биотехнология: теория и практика. 2004. № 2.-90-100 б.

8. Жайлыбай К.Н., Медеуова Г.Ж., Жайлыбаева Г.К. Фактор-жағдайлар жҽне фактор-ресурстар, олардың организмдерге ҽсері. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы. 2017. №2, с.20-24.