Критериалды бағалаудың негізгі құралдары және оларды оқу процесіне енгізу

Қазіргі заманғы жаңартылған білім беру жүйесі жаңалықтарды талап етуде, осы құбылысқа сәйкес алдын-ала анықталған стандарттарға (критерийлерге) негізделген объективті, әділ бағалау қарқын алып жатыр. Осы перспективада критерийлерге негізделген бағалау керемет шешім болып табылады, өйткені критерийлерге негізделген бағалау білім алушылардың жұмысында не бағаланатынын, сонымен қатар, оның қалай бағаланатынын түсінуге мүмкіндік береді. Осылайша, критерийлерге негізделген бағалау білім алушылардың оқу-танымдық құзыреттілігін дамытуға және білім алушыларды бір-бірімен салыстырмай, белгілі бір критерийлермен белгіленген бағалауға бағытталған, жаңартылған оқу процесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Алайда, әртүрлі даму бағыттары бойынша білім алушылардың жетістіктерін көрсете алатын әдістер мен құралдардың алуан түрлілігіне қарамастан, жоспарланған оқу нәтижелеріне қол жеткізуді бағалаудың нақты және түсінікті критерийлері жоқ дәстүрлі бағалау әлі де ұмытылған жоқ және оны көптеген оқытушылар білім беру мекемелерінде белсенді қолдануда. Бұл мақалада критерийлерге негізделген бағалауда қолдануға болатын кейбір құралдар, олардың негізгі мақсаттары, сонымен қатар, олардың мазмұны қарастырылған. Бұл құралдар қазіргі әлемде қажетті сыни, шығармашылық, сондай-ақ білім алушылардың коммуникативтік дағдыларын дамытуға бағытталған.

1. Красноборова А.А. (2010). Критериальное оценивание как технология формирования учебнопознавательной компетентности учащихся: автореф... канд. пед. наук. Пермский Государственный Педагогический Университет. – Н. Новгород. – 23 с.

2. Ниязова А. М. (2016). Критерии оценивания проектных и творческих работ учащихся по русскому языку и литературе // Проблемы современной науки и образования. № 14 (56), С. 123-126.

3. Урмашев Б.А. (2016). Критериалды бағалау технологиясы:оқу құралы. Алматы: «ССК» баспасы. – 140 б.

4. Рекомендации по проектированию и использованию оценочных средств при реализации основной образовательной программы высшего профессионального образования (ООП ВПО) нового поколения. Сибирский институт международных отношений и регионоведения. – Новосибирск, 2013. - 73 с.

5. Haagsman M., Snoek B., Peeters A., Scager K., Prins F. & Martijn van Zanten (2021). Examiners’ use of rubric criteria for grading bachelor theses. Assessment & Evaluation in Higher Education, Vol. 46, No. 8, P. 1270– 1285.

6. Мельникова А.Ю. (2018). Критерии оценивания результатов проектной практики иностранных студентов-филологов // Вестник Томского государственного педагогического университета. №7 (196), С. 79-86.

7. Abiyeva Zh.Zh. (2020). Сriterion referenced assessment in foreign language education: presentation as a tool // Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы. № 4 (84), P. 50-58.

8. Cambridge dictionary. URL : https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/presentation.

9. King, J. (2002). Preparing EFL Learners for Oral Presentations // The Internet TESL Journal. Vol. VIII, No. 3. URL: http://iteslj.org/Lessons/King-PublicSpeaking.

10. Presentation Evaluation Criteria College of Adult and Professional Programs. Shorter University. 2011. URL: https://is.muni.cz/el/1433/podzim2013/PV072/um/43622742/PresentationRubric.pdf.

11. Безукладников К.Э., Красноборова А.А., Крузе Б.А. (2012). Критериальное оценивание результатов образования: монография – 2-е изд., стереотип. – Пермь: Перм. гос. пед. ун-т. – 127 с.

12. Кузовлев В.П., Кузовлева Н.В., Пачина Н.Н., Самойлов А.А. (2016). Самопрезентация достижений средствами технологии портфолио (к пятилетнему юбилею конкурса «Лучшее портфолио Липецкой области») // Региональное образование: современные тенденции. № 2 (29), С. 132-135.

13. Голуб Г.Б., Чуракова О.В. (2004). Технология портфолио в системе педагогической диагностики. - Самара. С. 5. URL : https://rus-pedagogical-dict.slovaronline.com/2518-Портфолио.

14. Поморцева Н.П. (2010). Технология «учебного портфолио» в диагностике одаренных учащихся в школах США // Вестник Московского государственного областного университета. Серия: Педагогика. № 2, С. 29-33.

15. DiMarco J. (2006). Web Portfolio Design and Applications. Idea Group Inc (AIG), USA, UK. – 304 p.

16. Barrett Н. (2000). Create Your Own Electronic Portfolio // Learning & Leading with Technology. Vol. 27 No. 7, P. 14-21.

17. Крузе Б.А. (2010). Формирование лингвомультимедийной компетентности будущего учителя иностранного языка. Пермь: Пермь гос.пед. ун-т. – 140 c.

18. What is the ELP? URL : https://www.coe.int/en/web/portfolio/introduction

19. Халеева И.И. (1999). Языковая политика России // Языковой портфель в России. Результаты 1 этапа пилотного проекта. – М.: МГЛУ. – С. 3-5.

20. Лабазина Л.Н. (2003). Европейский языковой портфель – средство оценки и самооценки знаний учащихся по иностранным языкам // Ярославский педагогический вестник. № 2 (35).

21. Шехонин А.А., Тарлыков В.А., Клещева И.В., Багаутдинова А.Ш. (2014). Оценка образовательных результатов в процессе формирования портфолио студента, учеб. пособ. – СПб: НИУ ИТМО. – 81 с.

22. Educational measurement and evaluation. Ed. by Kulwinder Pal. Phagwara: USI Publications, Lovely Professional University. 401 p.

23. Caffrey Erin D. (2009). Assessment in Elementary and Secondary Education: A Primer. 43 p.

24. Францева Е.Н., Прилепских О.С., Кузнецова Е.Н., Донцов А.В., Корлякова С.Г. (2017). Технология коммуникативного обучения как средство формирования коммуникативной компетентности студентов педагогического вуза в процессе изучения иностранного языка // Вестник Новосибирского государственного педагогического университета (TSPU Bulletin). № 4. Т. 7, С. 108-123.

25. Безродная Н.И. (2013). Критерии оценивания работы студента: формирование системы // Вестник Таганрогского института управления и экономики (Bulletin of the Taganrog Management and Economics Institute). № 1, С. 86–89.

26. Көкіжанова Г.К. (2009). Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау білім сапасын басқарудағы негізгі критерий. Алматы: Педагогика. – 49б.