Якутияда музыкалық кәсіптік білім берудің қалыптасуы мен дамуы (республиканың 100 жылдығына шолу және ҚХР-мен фортепиано мәдениеттерін салыстырмалы талдау)

2022 жылы Якутия білім берудің 100 жылдығын атап өтті. Мақалада Якутиядағы кәсіби музыкалық білім берудің пайда болуынан бастап музыка саласындағы жоғары оқу орындарының қалыптасуына дейінгі қысқаша шолу берілген. Республиканың ең көне оқу орындарының, бірінші республикалық музыка мектебінің, Якут музыкалық училищесінің (колледжінің) тарихы келтіріледі. Якутияда фортепианода білім берудің үшінші кезеңінің анықтамалық нүктесі 1993 жылы С(Я)Р Жоғары музыка мектебі — үш сатылы оқыту жүйесі бар оқу орны — бастауыш, орта және жоғары оқу орны ашылды. Бұл музыкалық білім беру жүйесіндегі сапалы секірісті білдіреді, Якутияда алғаш рет жоғары білікті музыканттарды даярлау басталды. Мақалада негізгі назар республикада қарқынды музыкалық өмірді ұйымдастыра отырып, жаңа мәдени және рухани орта құрған ЖММ-ysң көп қырлы қызметін ашуға аударылады. Автор ЖММ түлектерінің бәсекеге қабілеттілігі олардың шетелдегі сұранысымен расталатындығына мысалдар келтіреді. Мақаланың екінші бөлімінде Якутия мен Қытайдың жас фортепиано мәдениеттері дамуының жалпы белгілері зерттелген. Екі елдің фортепиано өнері пайда болуы мен қалыптасуына қысқаша шолу жасалды. Екі ұлттық фортепиано мәдениеті де еуропалық музыкалық модельдің еуропалық емес ұлттық мәдениетіне бейімделуінен қалыптасады. Сонымен қатар, Еуропалық фортепиано өнерін игеруге басымдық беру ұлттық бірегейліктің жоғалуына әкелген жоқ.

1. Шахназарова Н. Г. О национальном в музыке. Изд. второе, испр. — М.: Музыка, 1968. — 86 с.

2. Варламова А.В. Фортепианное искусство Якутии (Творчество, исполнительство, образование) : Дис. ... канд. искусствоведения : 17.00.02 ... Якутск, 2004. – 152 с.

3. Варламова А. В. Фортепианное исполнительство Якутии: истоки и пути развития. — Якутск: РИО РНМЦ НТ и СКД им. А. Е. Кулаковского, 2006.

4. Высшая школа музыки Республики Саха (Якутия). Сост. А.В. Варламова. — Якутск: РИО медиа-холдинга, 2014. — 168 с.

5. Головнева Н.И. Становление якутской профессиональной музыкальной культуры (1920–1985 гг.). — Новосибирск: ЯНЦ АН РФ, 1994. — 384 с.

6. Щукин Н.С. Поездка в Якутск. — СПб, 1844. — 315 с.

7. Айзенштадт С.А. Зарождение фортепианного искусства в странах Дальневосточного региона // Идеи и идеалы. – 2012. – № 4. Т. 2. – С. 101–109.

8. Айзенштадт С.А. О роли русской фортепианной школы в процессе формирования пианистического искусства Китая и Японии // Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики. – Тамбов : Грамота, 2015. – № 3. Ч. 1. – С. 22–26.

9. Айзенштадт С.А. Стилевые искания в фортепианном исполнительстве стран Дальневосточного региона // Проблемы музыкальной науки. – 2011. – № 2. – С. 184–188.

10. Айзенштадт С. А. Фортепианная культура Китая и Кореи глазами американских исследователей / // Проблемы музыкальной науки. – 2013. – № 2. – С. 6–11.

11. Айзенштадт С. А. Фортепианные школы стран Дальнего Востока на конкурсной арене // Проблемы музыкальной науки. – 2011. –№ 1 – С. 200–204.

12. Айзенштадт А. С. Русские основоположники китайской фортепианной школы: мифы и реальность на изломах истории // «Родная земля»: образ и идея русской культуры: Сб. докладов научно-практической конференции «Свиридовские чтения». – Курск, 2012. – С. 108–114.

13. Шэнлинь Ю., Торопова А. В. Становление национального стиля фортепианной музыки в контексте истории инструментального искусства Китая // Музыкальное искусство и образование. - 2022. - №10(1). - С. 106-121.

14. Айзенштадт С.А. Фортепианная культура Китая и музыкальное мышление Востока // Культура Дальнего Востока России и стран АТР. Сборник статей по материалам научной конференции. Вып. 11. – Владивосток : Изд-во Тихоокеанского государственного экономического университета. 2005. – С. 58-61.

15. Варламова А.В. В Москве отметили 100-летие образования Республики Саха. ClassicalMusicNews.тRu. 19.03.22. Онлайн-ресурс: https://www.classicalmusicnews.ru/reports/moscow-sakha-100-concert/