Инклюзивті білім беру жағдайында математика сабағында ойын технологияларын қолдану

Инклюзивті математикалық білім беру жалпы оқушыдан бөлек мұғалімдерге де жаңа мәселелер туындатып отырғандықтан мақалада инклюзивті білім беруде 5 - сынып үшін «Математика» пәнін оқыту барысында ойын технологияларын қолдану мүмкіндіктерін зерттеу қарастырылған. Ұлыбритания, Өзбекстан және Қазақстан елдерінде инклюзивті білім беру мәселелері сараланып, әрбір елдің ұсыныстары, қолданып жүрген әдіс-тәсілдері зерттеліп, талдау жасалған. Үйден білім алатын ерекше қажеттілігі бар 5 - сынып оқушысына сабақ беру барысында зерттеу жұмысы жүргізілді. Ол ерекше қажеттілігі бар оқушының білімге деген құштарлығын оятуға бағытталған. «Математика» пәнін оқыту барысында кездескен қиыншылықтар айқындалып, тиімді оқыту технологиялары таңдалып, тапсырмалар жүйеленді. Инновациялық технологиялар арқылы, оның ішінде ойын технологиясын қолдану барысында тапсырмаларды қызықты етіп дайындау оқушының ойлауы мен шығармашылық қабілеттерін дамытатыны анықталды. Зерттеу барысында халықаралық және отандық ғылыми мақалалардағы, оқулықтарда келтірілген педагогика және психологиялық, әдістемелік мәселелер және оларды шешудегі ұсыныстар қолданылды. Зерттеу жұмысының нәтижесінде жасалған тұжырымдар арқылы үйден білім алатын ерекше қажеттілігі бар оқушыларға математикадан білім беруде мұғалімдерде кездесетін қиыншылықтарды шешуге көмектесетін әдістемелік ұсыныстар жасақталды.

1. Рсалдинова А.К., Кемешова А.М. (2019) Инклюзивті білім беру жағдайында ерекше қажеттіліктері бар оқушылардың оқу жетістіктерін бағалаудың жолдары. Алматы: «Өрлеу» ҰБАО АҚФ ҚР ББЖҚБАРИ. - 64 б.

2. Абдильдина Б.С., Сайлаубаева Б.Е. (2022) Инклюзивті білім беруді дамыту саясатындағы еуропалық кәсіподақтардың тәжірибелері // Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің Хабаршысы. Саяси ғылымдар. Аймақтану. Шығыстану. Түркітану сериясы. №1(138), 8-22 б. https://www.elibrary.ru/contents.asp?id=48468406&ysclid=ldnoe5tgas336810567

3. Klang N., Göransson K., Lindqvist G., Nilholm C., Hansson S., and Bengtsson K. (2020) Instructional Practices for Pupils with an Intellectual Disability in Mainstream and Special Educational Settings. International Journal of Disability, Development and Education. Vol. 67(2). P: 151–166. https://doi.org/10.1080/1034912X.2019.1679724

4. Gervasoni A., Peter-Koop A. (2020) Inclusive mathematics education. Math Ed Res. Vol. 32. P: 1-4. https://doi.org/1007/s13394-020-00315-0

5. Lemons C. J., Powell S.R., King S.A., Davidson K.A. (2015) Mathematics Interventions for Children and Adolescents with Down Syndrome: A Research Synthesis. Journal of Intellectual Disability Research (JIDR). Vol. 59 (8). P: 767–783. https://doi.org/10.1111/jir.12188

6. Ballin A., Davidson E., Caron J., Drago M. (2022) Making math add up for students receiving special education. International Journal of Whole Schooling. Vol.18(1). P: 1-28. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1339890.pdf

7. Dehqonova M., Najmiddinova N. (2022) Alohida ehtiyojga ega bo’lgan bolalarning oilaga moslashishi uchun muhim omirllar. Yangi O’zbekistonda milliy taraqqiyot va innovasiyalar // International Journal of Philosophical Studies and Social Science (Янги Ўзбекистонда миллий тараққиёт ва инновациялар) мавзусидаги. - Республика миқёсида ўтказиладиган кўп тармоқли илмий масофавий онлайн конференцияси. 90-92 б. http://www.conf.iscience.uz/index.php/yumti/article/view/28/27

8. Melieva Sh.M. (2013) Inclusive education in Uzbekistan // Образование через всю жизнь: непрерывное образование в интересах устойчивого развития. т. 11, №2, С. 30-31. https://cyberleninka.ru/article/n/inclusive-education-in-uzbekistan?ysclid=ldnix9vj2o723855966

9. Абдраманова Г.Б., Ажмолдаева К.Б. (2016) Қазіргі білім берудегі инновациялық технологиялардың рөлі // Молодой ученый. №5.2 (109.2), 35-37 б. https://moluch.ru/archive/109/26691/?ysclid=ldnl3ab9n2686560687

10. Бегежанова Р.К. (2019) Мүмкіндігі шектеулі балаларға математиканы оқытудың арнайы әдістемесі. Қостанай: Ә.Сұлтанғазин атындағы ҚМПУ, 153 б. Бегежанова Р.К. Мүмкіндігі шектеулі балаларға математиканы оқытудың арнайы әдістемесі.pdf (kspi. kz)

11. Пейчева А. С. (2019) Организация обучения математике в пятых классах в условиях инклюзии // Инклюзивное образование: опыт, проблемы, инновации: материалы Всероссийской (национальной) конференции. №14, С. 138-146. https://nauchforum.ru/studconf/science/32/46506

12. Spooner F., Root J.R., Saunders A.F., Browder D.M. (2019) An Updated Evidence-Based Practice Review on Teaching Mathematics to Students with Moderate and Severe Developmental Disabilities // Remedial and Special Education. Vol. 40 (3), P: 150–165. https://doi.org/10.1177/0741932517751055

13. Schnepel S., Moser Opitz E., Krähenmann H., Dessemontet R.S. (2020) The Mathematical Progress of Students with an Intellectual Disability in Inclusive Classrooms: Results of a Longitudinal Study // Mathematics Education Research Journal. Vol. 32 (1). P: 103–119. https://doi.org/10.1007/s13394-019-00295w

14. Hienonen N., Hotulainen R., Jahnukainen M. (2020) Outcomes of Regular and Special Class Placement for Students with Special Educational Needs – A Quasi-Experimental Study // Scandinavian Journal of Educational Research. Vol.30 (1). P.1-15. https://doi.org/10.1080/00313831.2020.1739134

15. Kaushik D. (2021) Inclusive Mathematics Education in Classroom Practice// Shanlax International Journal of Arts.Vol 8(3). P: 1-5. https://doi.org/10.34293/sijash.v8i3.3462

16. Kurbanova M.F. (2021) Preparation of mentally disabled students for social life in a specialized support school // International Interdisciplinary Research Journal. Vol. 5(1). P: 1132-1138. https://internationaljournals.co.in/index.php/giirj/article/view/3211

17. Демидова Н.С. (2022) Использование инновационных технологий в обучении математике на уровне общего среднего образования: актуальные проблемы и пути их решения // Физико-математические образование: цели, достижения и перспективы: материалы Междунароной научно-практической конференции. – Минск, БГПУ. – С. 70-73. https://elib.bspu.by/handle/doc/57386