Мектептердегі тіл саясаты: ғылыми негізделген және келісілген саясат үшін дәлелдер

Тіл білім беруде шешуші рөл атқарады, дегенмен күнделікті мұғалімдер мен мектеп басшылары тілдік білім берудің әртүрлі аспектілеріне қатысты бәсекелес және жиі қарама-қайшы басымдықтардың күрделі желісін бағдарлауы керек. Бұған оқушылардың ана тілін үйренуіне қолдау көрсету және сауаттылықты дамыту, оқу бағдарламасында шет тілдерін оқытуды сақтау және оқушылар сөйлейтін басқа жергілікті тілдердің рөлін есепке алу кіреді. Алайда, тіл мәселелері барлық мұғалімдер үшін өзекті болғанымен, мектеп деңгейіндегі тіл саясаты, олар принциптердің нақты жиынтығымен дәлелденген нақты нұсқауларды ұсынуға бағытталған, олардың жоқтығынан жиі көзге түседі. Мысалы, мұғалімдер көбінесе өздеріне сыныптағы басқа тілдерге орын беру керек пе, жоқ па, соны шешуге мүмкіндік береді. Шет тілі сабағында ана тілін қолдану немесе мигрант студенттерге ана тілін оқыту ресурсы ретінде пайдалануға "рұқсат беру" сияқты сұрақтар туындайды. Осылайша, бұл мақаланың мақсаты сыныптағы көптілділіктің кейбір негізгі теориялық көзқарастарына шолу жасау және зерттеуге негізделген тіл саясатын әзірлеу кезінде мектептер үшін кейбір практикалық салдарды қарастыру болып табылады. Онда Англияның 998 орта мектебі өкілдік үлгісі бойынша тілге қатысты мектеп саясатын талдаған жобаның кейбір алдын ала тұжырымдары қысқаша баяндалады. Мұғалімдер мен зерттеушілерден мектептерде тіл үйренудің барлық аспектілерін ескеретін мектеп деңгейіндегі зерттеулерге негізделген, келісілген тіл саясатын әзірлеу үшін ынтымақтастық ұсынылады.

1. Brock-Utne, B., & Holmarsdottir, H. B. (2004). Language policies and practices in Tanzania and South Africa: problems and challenges. International Journal of Educational Development, 24(1), 67–83. https://doi.org/10.1016/j.ijedudev.2003.10.002

2. Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: experiments by nature and design. Harvard University

3. Press.

4. Cenoz, J., & Gorter, D. (2017). Minority languages and sustainable translanguaging: threat or opportunity? Journal of Multilingual and Multicultural Development, 38(10), 901–912. https://doi.org/10.1080/01434632.2017.1284855

5. Collen, I. (2022). Language trends 2022: language teaching in primary and secondary schools in England. www.britishcouncil.org

6. Cooper, R. L. (1989). Language planning and social change. Cambridge University Press.

7. Cummins, J. (1979). Linguistic interdependence and the educational development of bilingual children. Review of Educational Research, 49(2), 222–251.

8. Cummins, J. (2000). Language, power and pedagogy: bilingual children in the crossfire. Multilingual Matters.

9. Ellis, N. (2006). Cognitive perspectives on SLA: the associative-cognitive CREED. AILA Review, 19, 100–121.

10. Flynn, N., & Curdt-Christiansen, X. L. (2018). Intentions versus enactment: making sense of policy and practice for teaching English as an additional language. Language and Education, 32(5), 410–427. https://doi.org/10.1080/09500782.2018.1475484

11. Forbes, K. & Morea, N. (under review). Mapping school-level language policies across multilingual secondary schools in England: an ecology of English, modern languages and community languages policies.

12. Forbes, K. (2020). Cross-linguistic transfer of writing strategies: interactions between foreign language and first language classrooms. Multilingual Matters.

13. Gao, X., & Zheng, Y. (2019). Multilingualism and higher education in Greater China. Taylor & Francis.

14. Hornberger, N. (2006). Frameworks and models in language policy and planning research. In T. Ricento (Ed.), An Introduction to Language Policy: Theory and Method (pp. 24–41). Blackwell. https://doi.org/10.1007/978-3-030-63904-4_1

15. Li, W. (2018). Translanguaging as a practical theory of language. Applied Linguistics, 39(1), 9–30. https://doi.org/10.1093/applin/amx039

16. Liu, Y., & Evans, M. (2016). Multilingualism as legitimate shared repertoires in school communities of practice: students’ and teachers’ discursive constructions of languages in two schools in England. Cambridge Journal of Education, 46(4), 553–568. https://doi.org/10.1080/0305764X.2015.1091441

17. May, S. A. (1997). School language policies. In R. Wodak & D. Corson (Eds.), Encyclopedia of language and education (Volume I) (pp. 229–240). Kluwer Academic Publishers.

18. Murphy, V. a, Macaro, E., Alba, S., & Cipolla, C. (2015). The influence of learning a second language in primary school on developing first language literacy skills. Applied Psycholinguistics, 36(5), 1133–1153. https://doi.org/10.1017/S0142716414000095

19. Smagulova, J. (2021). When language policy is not enough. International Journal of the Sociology of Language, 267–268, 265–269. https://doi.org/10.1515/ijsl-2020-0101

20. Spolsky, B. (2004). Language Policy. Cambridge University Press.

21. Vanbuel, M. & Van den Branden, K. (2021). Promoting primary school pupils’ language achievement: investigating the impact of school- based language policies. School Effectiveness and School Improvement, 32(2), 218-240.

22. Vygotsky, L. (1962). Thought and language. MIT Press.

23. Williams, C. (1994). Arfarniad o Ddulliau Dysgu ac Addysgu yng Nghyd-destun Addysg Uwchradd Ddwyieithog, [An evaluation of teaching and learning methods in the context of bilingual secondary education], Unpublished doctoral thesis, University of Wales, Bangor.