Мастерство драматурга Байдильды Айдарбека в изображении образов прошлого и нового времени

Данная статья посвящена творчеству Б. Айдарбека. Он родился в Сузакском районе Южно-Казахстанской области (1959 г.) и работал до пенсии школьным учителем. Байдильда Айдарбек ранее был более известен своей поэзией, а теперь начал находить свое место в современной казахской драматургии. Глубокий научный анализ пьес этого автора до сегодняшнего дня не проводился. Цель статьи – раскрыть мастерство драматурга в изображении прошлого и нового времени, в создании ярких образов. В работе над статьей автором использовались методы рефлексии, размышления, анализа и сравнения. Научная новизна данного исследования состоит в подробном анализе драматургии Б. Айдарбека. В ходе исследования автором был взято интервью у драматурга. Наряду с творчеством, путь автора был заполнен преподаванием. Так, в пьесе «Наставник» ("Ұстаз") раскрываются сложные стороны педагогического труда. В пьесах "Золотой трон Золотой Орды", "Возвращенное счастье", "Джахид", "Испытание судьбы", "Высота Алии", "Моя душа – моя честь", "Страна начинается с колыбели», «Грех и наказание", "Исполненное желание", "Предел лжи", «Любовь и дружба" («Алтын орданың алтын тағы», «Қайта оралған бақыт», «Жахид», «Тағдыр тауқыметі», «Әлияның биігі», «Жаным – арымның садағасы», «Ел боламын десең, бесігіңді түзе», «Күнә мен жаза», «Орындалған тілек», «Өтіріктің шегі», «Махаббат пен достық») и других произведениях отражаются моральные проблемы прошлого и настоящего. Эти пьесы были показаны на сценах народных театров Созакского района, Шымкента, Тараза, Кзылорды и Алматы.

1. Орда Г., Сұлтанова Б., Худайбергенев Н.Ж., Хуатбекұлы Е. Қазіргі қазақ драматургиясындағы инновациялық ізденістер (1991-2016 жж.). Алматы: «Print express», 2020. - 330 б.

2. Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы. Алматы: Жазушы, 1985, 17 – том. - 349 б.

3. Айдарбек Б. Алтын орданың алтын тағы. Пьесалар. Алматы: «TURAN», 2023. - 408 б.

4. Тәжібаев Ә. Қазақ драматургиясының дамуы мен қалыптасуы. Алматы: «Жазушы», 1971. - 415 б.

5. Нұрғалиев Р. Драма өнері. – Алматы: «Санат», 2001. - 478 б.

6. Әуезов М. Шығармаларының елу томдық толық жинағы. 32 - том, Мақалалар, либеретто, пьеса, 1951 – 1954. Алматы: «Жібек жолы», 2008. - 400 б.

7. Әуезов М. Шығармаларының елу томдық толық жинағы. 31 - том, Мақалалар, киносценарийлер, 1951 – 1954. Алматы: «Жібек жолы», 2008. - 409 б.

8. Рүстемова Ж.А., Шəкірова Қ.М. Драмалық шығармалардағы мінез мəселесінің зерттелуі. Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің Хабаршысы. «Филология» сериясы. 2014. № 2(74). 128-133 бб.

9. Мұратханова Р. Міржақып Дулатовтың тәлімдік мұрасы арқылы тұлға мәдениетін қалыптастыру. Педагогика ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған кандидаттық диссертация. Алматы, 2006. - 159 б.

10. Әуезов М. Шығармаларының елу томдық толық жинағы. Мақалалар, очерктер, пьесалар. 1927 – 1943. 20 – том. Алматы: «Жібек жолы», 2005. - 400 б.

11. Әбу Насыр әл Фараби. Ғылым туралы. Логика анықтамасы. Таңдамалы трактаттары. Алматы: «Арыс», 2009

12. Мақпырұлы С. Әдебиеттің тектері мен түрлері. Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1994. - 74 б.

13. Нұрлыбаева А., Бораш А.Б., Джумабекова А.А. Әбіш Кекілбаевтың сыншылдық қыры. Керуен. 2023. № 2(79), 188-199 бб.

14. Жакибаева К.А. Байділда Айдарбекпен сұхбат. Электронды почтасы бойынша алынды, 22.06. 2023

15. Елікпаев С., Қапасова Б., Кожас Д. Қазақ әдебиетіндегі кейіпкер болмысы: өзгеріс пен ұласу. Торайғыров университетінің Хабаршысы. Филологиялық серия. №1. 2023, 116-120 бб.

16. Темиргазина З., Абзулдинова Г., Сагынтаева Ж. Жанр проклятия ‘қарғыс’ в казахском языке: вера в магическую силу слова сохраняется до сих пор? Жанры речи. 2023. Т. 18, № 2 (38), сс. 110- 117

17. Жанұзақов Т. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. 50 мыңға жуық сөз бен сөз тіркесі. Алматы: «Дайк-Пресс», 2008. - 968 б.

18. Бораш Р. Драмалық шығармаларды оқыту. 13.00.02 – оқыту және тәрбиелеу теориясы (бастауыш, орта және жоғары білім жүйесіндегі қазақ әдебиеті). Педагогика ғылымдарының кандидаты дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. Алматы, 2006. - 135 б.