ОҚУШЫЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ СТРАТЕГИЯЛАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ МАТЕМАТИКАҒА ОҚЫТУДА ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Мақалада оқушылардың оқуға қабілеттерінің даму мүмкіндігін анықтайтын оқыту процесінде танымдық стратегияларды қалыптастыру қажеттілігі негізделеді. "Танымдық стратегиялар" ұғымы талданды, олардың жалпы оқу іскерліктерімен өзара байланысы ашылды, оқу үдерісін қалыптастыру шарты ретінде жеке тұлғаға бағыттау қажеттілігі көрсетілді. Оқушылардың танымдық стратегияларын қалыптастыру және дамыту процесінің құрылымы сипатталған, оқушылардың тұлғалық танымдық стратегияларын қалыптастыруға оқытудың бағдарын анықтайтын қағидаттар жүйесі ұсынылған. Білім алушылардың тұлғалық танымдық стратегияларын дамыту тұлғалық танымдық тәжірибені ұғыну және бекіту арқылы жүзеге асырылады. Білім беру үдерісін ұйымдастырудың практикалық тәжірибесін жинақтау оқушылардың тұлғалық танымдық стратегияларын дамыту мақсатында математиканы оқытуда қолданылатын есептер жүйелеріне қойылатын талаптарды нақтылауға және мектептік геометриялық есепті шешудің жалпыланған танымдық стратегиясын құрылымдауға мүмкіндік берді.

1. Абылкасымова А. Е. (1998) Познавательная самостоятельность в учебной деятельности студента. – Алматы, «Санат» 160 б.

2. Ибраева М. К. (2016) Танымдық белсенділік – философиялық, психологиялық, педагогикалық мәселе // Абай атындағы ҚазҰПУ. ХАБАРШЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы. ‒ №2 (50), 315-319 б.

3. Серікбаева Д. А. (2019) Математика сабақтарында өзіндік жұмыстарды қолданудың ерекшеліктері //Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 2 (78), 29-34 б.

4. Scott C. (2015) The Futures of Learning 3: What kind of pedagogies for the 21st century? UNESCO Education Research and Foresight. Paris: UNESCO Education Research and Foresight.ERF Working Paper Series, No. 15. 21 p. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000243126

5. Lee J., Wan Z., Hui S., Ko P. (2019) More student trust, more self-regulation strategy? Exploring the effects of self-regulatory climate on self-regulated learning //The Journal of Educational Research, Vo. 112, Is. 4. https://doi.org/10.1080/00220671.2018.1553840

6. Kameneva G. A., Bondarenko T. A. (2018) Educational factors in enhancing students learning and cognitive activities within the framework of educational informatization // Novosibirsk State Pedagogical University Bulletin, Vol. 8, no. 4, pp. 172–186. http://dx.doi.org/10.15293/2226-3365.1804.11

7. Умарова А.М. (2019) Характеристика особенностей когнитивных процессов, участвующих в развитии творческих способностей // Вопросы педагогики. 2019. № 6-1. С. 148-150.

8. Pecheanu Е., Tudorie С. (2015) Initiatives towards an education for creativity // Procedia - Social and Behavioral Sciences. Vol. 180, p. 1520-1526. http://dx.doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.02.301

9. Звоненко А.Б. (2019) Индивидуализация обучения в современной образовательной системе // Непрерывное образование. № 4 (30). С. 44-46. https://elibrary.ru/item.asp?id=41570275

10. Bernard R.M., Borokhovski E., Schmid R.F., Waddington D.I., Pickup D.I. (2019) Twenty-first century adaptive teaching and individualized learning operationalized as specific blends of student-centered instructional events: A systematic review and meta‐ analysi // Campbell Systematic Reviews. Vol. 15, Is.1- 2, https://doi.org/10.1002/cl2.1017

11. Популярный словарь русского языка. Толково-энциклопедический / А. П. Гуськова, Б. В. Сотин. 4-е изд., стер. М.: Дрофа, 2008. 870 с.

12. Плигин А. А. (2005) Развитие познавательных стратегий школьников: теоретические основы и практика. М.: ЮОУ ДО, 113 с.

13. Плигин А.А. Познавательные стратегии школьников: от индивидуализации к личностно-ориентированному образованию. Монография. М.: Твои книги, 2012. 416 с.

14. Плигин А.А. Предметная деятельность, учение и целенаправленное развитие познавательных стратегий школьников (ЦРПС) //Актуальные проблемы психологического знания. 2012. № 4 (25). С. 106-120.

15. Давыдов В.В. Проблемы развивающего обучения. М.: Педагогика, 1986. 238 с.

16. Brown A., Palincsar A. (1982). Inducing strategic learning from texts by means of informed, self-control training // Topics in Learning and Learning Disabilities Vol. 2. pp. 1-17. https://psycnet.apa.org/record/1982-22137-001

17. Hutchinson N. L. (1993). Effects of cognitive strategy instruction on algebra problem solving of adolescents with learning disabilities // Learning Disability Quarterly. Vol. 16. P. 34–63. https://doi.org/10.2307/1511158

18. Weinstein C., Mayer, R. (1986). The teaching of learning strategies. In M. Wittrock (ed.), Handbook of Research on Teaching. 3rd ed., New York: MacMillan. pp. 315-327.

19. Apaydin M., Hossary M. (2017) Achieving metacognition through cognitive strategy instruction // International Journal of Educational Management. Vol. 31, No. 6, P. 696-717. https://doi.org/10.1108/IJEM-05-2016-0130

20. Suyitno I. (2017). Cognitive Strategies Use in Reading Comprehension and its Contributions to Students' Achievement // IAFOR Journal of Language Learning. Vol. 5. Is. 3, https://doi.org/10.22492/ije.5.3.05

21. Холодная М.А. Когнитивные стили. О природе индивидуального ума. СПб, 2004. 384 с.

22. Kassymova G. K et al. (2019) Cognitive Competence Based on the E-Learning /Kassymova G. K., Duisenbayeva Sh. S., Adilbayeva U. B, Khalenova A.R., Kosherbayeva A. N., Triyono M. B., Sangilbayev O. S. // International Journal of Advanced Science and Technology. Vol. 28. No.18, P.167-177. http://sersc.org/journals/index.php/IJAST/article/view/2298

23. Осипова С.И., Агишева Н.С. (2016) Познавательная активность как объект педагогического анализа //Гуманизация образования. № 2. С. 89-96.

24. Красновский Э. А. Активизация учебного познания // Советская педагогика. ‒1989. ‒ № 5. ‒ С. 9-15

25. Fe E., Gill D. (2018) Cognitive Skills and the Development of Strategic Sophistication, Novembe, Available at SSRN: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3285484.

26. Millrood R. P., Maksimova I. R. (2018) Cognitive skills in education: typology and development // Язык и культура. № 42. P. 137-151. http://vital.lib.tsu.ru/vital/access/manager/Repository/vtls:000633168

27. Süß H-M.., Kretzschmar A. (2018) Impact of Cognitive Abilities and Prior Knowledge on Complex Problem Solving Performance – Empirical Results and a Plea for Ecologically Valid Microworlds //Frontiers in Psychology. 9:626. Vol.6, https://doi:10.3389/fpsyg.2018.00626

28. Чепкасова Е.В. (2019) Когнитивные способности и навыки в контексте современного образования // Вестник Санкт-Петербургского военного института войск национальной гвардии. № 3 (8). С. 84-87

29. Полани М. (1985) Личностное знание. М.: Прогресс. 344 с.

30. Болбаков Р. Г. (2015) Отношения между явными и неявными знаниями // Перспективы науки и образования. № 1 (13). С. 10-16

31. Борисенков А. А. (2011) Феномен неявного знания // Философия и культура. № 5 (41). С. 59–66.

32. Шмигирилова И.Б. (2018) Развитие познавательной компетентности школьников при обучении математике: практико-ориентированная монография. М.: Издательский дом Академия Естествознания, 2018. 308 с.

33. Шмигирилова И. Б. Дидактическая ценность задачи и пути ее повышения // Наука и школа. 2018. № 6. С. 130-135.