PIRLS - халықаралық зерттеудің мәні мен мағынасы: бастауыш сыныптарда оқу сауаттылығын қалыптастыру

Еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды факторы ретінде білім сапасы, мамандардың құзыреттілігі, бәсекеге қабілетті білікті мамандарды даярлау міндеті, оқу сауаттылығын қалыптастыру, PIRLS - халықаралық зерттеуі жаһандану дәуірінің маңызды белгілеріне айналды. Осы зерттеулер бойынша оқу сауаттылығын қалыптастыру қоғам мен адам әлеуетін дамытуда маңызды рөл атқарады. Сол себепті халықаралық зерттеушілер, ғалымдар PIRLS-тің мәні мен мағынасына тоқтала келе, білім сапасына ерекше мән береді. Болашақ жас ұрпақтың интеллектуалдық әлеуетін арттыру, кең дүниетанымын қалыптастыру– белгілі бір мемлекет үшін ғана емес, әлемдік қауымдастық үшін де маңызды. Сондықтан білім сапасын бағалау сияқты мәселелер бойынша көптеген халықаралық ұйымдар белгілі бір өтініш беруші елдерде білім беруді бағалаудың халықаралық PIRLS, TIMSS, PISA стандарттарын белгіледі.
Өтілген материалдар бойынша алынған тест тапсырмалар білім деңгейлерін саралау үшін берілген. Авторлар бес бағыт бойынша тест және сауалнама жүргізеді: 1) оқушыларға мәтін бойынша тест тапсырмалары, 2) мектеп әкімшілігі, 3) мұғалімдер, 4) оқушылар, 5) ата-аналармен сауалнама. Тест тапсырмалары қажетті ақпаратты алуға, қорытынды шығаруға, негізгі кейіпкерлер əрекеттерін интерпретациялауға, мəтін үлгісін бекітуге жəне құрылымның бастапқы сараптамасын алуға мүмкіндік береді. Сауалнама оқу процесін ұйымдастыруға, мектеп түрі, білім беру стандарттары және жалпы білім беруге қойылатын талаптардың орындалу процесін бағалау болып табылады.

1. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. 2022 жылғы 1 қыркүйек. https://assembly.kz/ru/poslanie-prezidenta/memleket-basshysy-asym-zhomart-to-aevty-aza-stan-khal-yna-zholdauy

2. Халықаралық негізгі «PIRLS–2021» зерттеуі. Qulan tańy. https://qulantany.kz/archives/9380

3. «2022-2023 оқу жылында Қазақстан Республикасының орта білім беру ұйымдарында оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері туралы» Әдістемелік нұсқау хат. Астана: Ы.Алтынсарин атындағы ҰБА, 2022. - 320б.

4. Альдешова Ф.Б. (2016). Бастауыш сыныптарда ана тілі сабақтарындағы мәтінмен жұмыс арқылы сауаттылығын арттыру. http://sabaq.kz/?p=17879

5. Жамалова І.К. (2021). Оқу сауаттылығын арттырудағы тиімді әдіс пен тәсілдер. «Білімді ел». 10.03.2021. https://bilimdinews.kz/?p=140192

6. Чудинова В.П. (2017). Читательская грамотность и поддержка чтения: опыт разных стран. Информационно-аналитический портал «Университетская книга». 25.05.2017. http://www.unkniga.ru/kultura/7134-chitatelskaya-gramotnost-ipodderzhka-chteniya-opyt-raznyh-stran.html

7. ««Білімді ұлт» сапалы білім беру» ұлттық жобасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 12 қазандағы № 726 Қаулысы.

8. Кулымов К.Ж. (2021). Мәтінмен жұмыс жасаудағы тиімді әдіс–тәсілдер. «Білімді ел». 10.06. 2021. https://bilimdinews.kz/?p=157109

9. Бастауыш білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты.Қ.Р.Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 1 қараша № 17669.

10. Xiao, X. (2022). Student, Parent, Home, and Reading Achievement. Open Journal of Modern Linguistics, 12, 518- 535. doi: 10.4236/ojml.2022.124038.

11. Li, L. (2018) A Practical Research on Improving Reader’s Reading Literacy by Using WeChat Service under the Perspective of PIRLS and PISA2018. Creative Education, 9, 1706-1712.

12. Rabbonayeva D.T. (2021). The Role of Pirls Research in the Formation of Library Culture in Students. International Journal on Integrated Education. 4(11). 2021. З. 139-141

13. Toshqulova L.A. (2022). International assessment system - PIRLS. Organization process and evaluation criteria. Science and innovation international scientific journal. Volume 1. Issue 8. pp. 350-353

14. Zhuman A.K., Smolyaninova O.G., Zhilbaev Zh.O., Syrymbetova L.S., Akbayeva G.N. (2022). The Strategies of Best Practice Applying in Education: Criteria Approach. Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences 2022 15(9): 1343–1367.

15. PIRLS – бастауыш сынып оқушыларының функционалдық сауаттылығын бағалау: Әдістемелік құрал/ Құрастырушылар А.Т.Қоңырова, К.Е.Саурықова – Алматы: «Өрлеу», 2016 -160 б. https://online.anyflip.com/qmwb/cuau/mobile/#p=9