Preview

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университетінің Хабаршысы

Кеңейтілген іздеу
№ 4 (2022)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ МЕН ӘЛЕУМЕТТІК-ГУМАНИТАРЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 

6-16 589
Аннотация

Әлемдік ағаштың бейнесі әлем халықтарының мифологиясында әмбебап болып табылады, ол axis mundi – ғаламның орталығы, кеңістік пен уақыттың пайда болу орнын білдіреді. Бұл әмбебап мифологиялық символ өмір мен өлімнің мағынасын да білдіреді. Адамның өмірлік циклінің дәстүрлерінің әртүрлі аспектілеріндегі әлемдік ағаш тұжырымдамасы әртүрлі мағынаға ие. "Ағаш" ол бесіктен қабірге дейін қазақ дәстүрлерінде кездеседі. Қазақ халқының мәдени кеңістігінде әлемдік ағаш дәстүрлі мәдениетті кодификациялаудың негізгі элементі болып табылады және дәстүрлі дүниетанымның барлық қабаттарында бар. Қазақ халқының әдет-ғұрыптарында әлемдік ағаштың символы уақыт өте келе бастапқы мағынасын жоғалтып, қосымша түсінік алды, бірақ соған қарамастан, семантикалық талдау оның бастапқы мағынасын жаңғыртуға және әлем құрылымының негізгі элементі ретінде қарастыруға мүмкіндік берді. Бұл мақала құрылымдықсемиотикалық және салыстырмалы әдісті қолдана отырып, қазақ халқының салт-дәстүрлеріндегі әлемдік ағаштың рәміздерін талдайды. Авторлар тұрмыста пайдаланылатын бақан, атқазық мен салттық ақ таяқ қазақ халқының әлемдік ағаш туралы түсінігін әлемнің киелі орталығы ретінде ғана емес, хаосты ретке келтіретін элемент ретінде де көрсетеді деп есептейді.

17-26 407
Аннотация

Ағымдағы мақала дегендеризацияның теориялық негізін қолданады және Қазақстандағы еңбек нарығындағы және ақысыз жұмыстағы мемлекеттік саясат әйелдердің қаншалықты дәрежеде дегендерсізденгенін зерттеуге бағытталған. Дегендеризация ерлер мен әйелдер арасында жұмыспен қамту және ақысыз үй жұмыстарының үлесін бөлу тұрғысынан жеке тұлғаның жынысына қарай сараланбау жағдайларын сипаттайды. Зерттеуде Алматы және Түркістан қалаларынан 30 әйел арасында жартылай құрылымдық фокустоптық талқылаудың сапалы зерттеу әдісі қолданылды. Ағымдағы зерттеулердің нәтижелері әйелдердің еңбек нарығындағы ақылы жұмысы және үйде ақысыз жұмысы дегендеризацияны дәлелдемейтінін, керісінше гендерлендіру процесін растайтынын көрсетеді. Әйелдер ана болу нәтижесінде эмоционалдық, әлеуметтік және уақыт ресурстарының шығындарын көтереді, бұл олардың кәсіби саладағы әлеуетін азырақ іске асыруға әкеледі. Сондай-ақ әйелдердің отбасындағы дәстүрлі гендерлік рөлдерге және еңбек бөлінісіне деген сенімдеріне байланысты ақы төленбейтін жұмыста дегендеризацияның алдын алуға және гендерлендіруді күшейтуге себеп болатын мәдени фактордың күшті әсері бар. Зерттеу Батыс авторлары әзірлеген теорияны, дегендеризацияны Қазақстан жағдайында қолдану арқылы теориялық маңыздылыққа ықпал етеді.

27-38 372
Аннотация

Мақала Қазақстанда әлі де толық таныла қоймаған, бірақ өз жерінде, өз облысы, ауданында танымал, шығармаларын жергілікті оқырмандары сүйіп оқытын ақын Байділда Айдарбектің туған жер тақырыбына арналған өлеңдеріне ғылыми талдау жасау мақсатында жазылды. Оның шығармалары Қазақстанда тұңғыш рет талданып отыр. Ақын Оңтүстік Қазақстан облысы Созақ ауданының Қызыл көл бөлімшесінде дүниге келген. Өлең жазуды бала кезден өзіне серік етті. Өлең, ән, драмалық дүниелер жазуға деген қызығушылығы мектеп қабырғасынан басталды. Ол - алты баланың әкесі, адал жар, парасатты ұстаз, шыншыл ақын. Өмірін ақындықпен қатар жас ұрпаққа білім беруге арнады. Зейнеткерлікке дейін түрлі аудандық мектептерде сызу мен сурет пәндерінен дәріс берді. Мақала туған жерді бала кезден сүйіп, соны өлеңдеріне арқау еткен ақын өлеңдерінің ерекшелігіне арналады. Оны қадірлеп, қастерлеудің қаншалықты маңызды екендігін ашып көрсетеді. Оның қойнауындағы байлықтары мен құндылықтарын жырға қосады. Жай ғана атап қана қоймайды. Адам баласы үшін маңыздылығы мен қасиеттілігін жырына қосады. Оның асқар тауы, жердегі тасы, балдай суының қасиетін айтып мақтанады. Туған жердің әрбір қатпар тастарында қаншама тарих тұнып жатқанын жырлайды. Тарих қойнауына үңіледі.

39-46 452
Аннотация

Бұл мақалада фильмдердегі аналық дискурстың дұрыстығы қарастырылады, өйткені ол жас көрермендер үшін белгілі бір модель жасайды. Кино-маңызды тақырыптарды талқылаудың және өзекті әлеуметтік мәселелер туралы пікірталастарды ынталандырудың күшті құралы. Сезімтал тақырыптардың кең ауқымын қамтитын фильмдер аудиторияның хабардарлығын арттыруға, азаматтық сананы дамытуға және қоғамдық мораль мен оның таралуын қамтамасыз етуге көмектеседі. Тарихи тұрғыдан алғанда, әйелдің басты міндеті оның бала тудыру және тәрбиелеу қабілетімен анықталған қоғамдарда кино әйелдердің әлеуметтік рөлдері мен олардың "табиғи мақсаты" туралы пікірлерді тиімді нығайтады және қалыптастырады. Көбінесе әйелдер әңгімеге тек аналық функция немесе ана болу — қыз немесе қалыңдық арқылы қатысады. Мұны өзбек киносының әйелдікті білдіру тәсілінен де көруге болады, ол тек аналарды құрметтеудің мәдени әдет-ғұрпымен ғана емес, сонымен бірге аналық дискурстың ерекшеліктерімен де байланысты. Алайда, ана болу, аналар және олардың экрандағы бейнесі қоғам, мәдениет және олар жеткізетін хабарламалар туралы шынайы өмірге көбірек әсер етеді.

ОҚУ ПӘНДЕРІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 

48-62 551
Аннотация

Қазіргі заманғы жаңартылған білім беру жүйесі жаңалықтарды талап етуде, осы құбылысқа сәйкес алдын-ала анықталған стандарттарға (критерийлерге) негізделген объективті, әділ бағалау қарқын алып жатыр. Осы перспективада критерийлерге негізделген бағалау керемет шешім болып табылады, өйткені критерийлерге негізделген бағалау білім алушылардың жұмысында не бағаланатынын, сонымен қатар, оның қалай бағаланатынын түсінуге мүмкіндік береді. Осылайша, критерийлерге негізделген бағалау білім алушылардың оқу-танымдық құзыреттілігін дамытуға және білім алушыларды бір-бірімен салыстырмай, белгілі бір критерийлермен белгіленген бағалауға бағытталған, жаңартылған оқу процесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Алайда, әртүрлі даму бағыттары бойынша білім алушылардың жетістіктерін көрсете алатын әдістер мен құралдардың алуан түрлілігіне қарамастан, жоспарланған оқу нәтижелеріне қол жеткізуді бағалаудың нақты және түсінікті критерийлері жоқ дәстүрлі бағалау әлі де ұмытылған жоқ және оны көптеген оқытушылар білім беру мекемелерінде белсенді қолдануда. Бұл мақалада критерийлерге негізделген бағалауда қолдануға болатын кейбір құралдар, олардың негізгі мақсаттары, сонымен қатар, олардың мазмұны қарастырылған. Бұл құралдар қазіргі әлемде қажетті сыни, шығармашылық, сондай-ақ білім алушылардың коммуникативтік дағдыларын дамытуға бағытталған.



ISSN 2306-5079 (Print)