Preview

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық Университетінің Хабаршысы

Кеңейтілген іздеу
№ 3 (2021)
Шығарылымды жүктеу PDF (Russian)

ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ 

6-16 863
Аннотация

Мақалада еліміздегі жас мұғалімдердің кәсіби қалыптасу үрдісін басқару маңыздылығы мен өзектілігі қарастырылады. Мұғалімнің кәсіпке бейімделу мен маман ретінде қалыптасу барысы ең маңызды кезеңдердің бірі ретінде сипатталады. Жүргізілген зерттеудің мақсаты - еңбек жолын жаңа бастағалы тұрған ұстаздың өміріндегі маңызды сәтін басқару арқылы олардың мектеп қабырғасында қалуына, өздерінің кәсіби шеберліктерін шыңдауға деген уәждерін туғызу. Зерттеу тақырыбына сәйкес ғылыми әдебиеттер сараланып, талдау жұмыстары жүргізілді. Педагогикалық оқу орны түлегінің мектепке келген шақта кездесетін қиыншылықтарды анықтау мақсатында сауалнама жүргізіліп, білім беру ұйымында одан әрі ұстаз ретінде дамуына қандай уәждер себеп бола алатыны айқындалды. Жиналған мәліметтерге сүйене отырып, кадрлық менеджмент негізінде жас мұғалімдердің кәсіби қалыптасу үрдісін басқару әдіс-тәсілдері ұсынылды. Мектептердң кадрлық саясатын жас мамандармен толықтырудың нақты жолдары көрсетілді. Білікті, білімді маман-мұғалімдерді дайындаудың өзіндік ерекшеліктері мен жолдары нақты зерттелді. Олардың кәсіби шеберлігі мен тәжірибелігін нығайтудың нақты әдістері мен тәсілдері айқындалды. Жас мамандарды кәсіби жағынан шыңдалған, нағыз мұғалім етіп тәрбиелеуде оларға бағыт-бағдар берудің, басқара білудің жолдары нақты қарастырылды.

17-25 462
Аннотация

Көру қабілеті бұзылған оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделуін зерттеудің эмпирикалық тәсілдері туралы айтатын болсақ, денсаулығы шектеулі оқушыларға бейімделу процесінің өзі психикалық дамудың әлеуметтік және психикалық дамуының негізгі үдерісі болып табылатынын  түсінуден бастау қажет. Сонымен қатар, бұл процесс көру қабілеті бұзылған оқушылардың интеграцияланатын және оған араласатын ортаға белсенді бейімделуі тұрғысынан тұрақты. Осыған байланысты, нашар көретіндердің әлеуметтік-психологиялық бейімделуін зерттеуге эмпирикалық тәсілдердің өзектілігі мен маңыздылығы олардың позициясымен және олар әлеуметтенетін микросоциум өміріне ену қабілетінің қалыптасу дәрежесімен анықталады және оған деген толық шығармашылық «мүшелікті» қосыңыз. Мақалада көру қабілеті бұзылған оқушылардың әлеуметтік және психологиялық бейімделуін зерттеудің негізгі эмпирикалық тәсілдері анықталған және сипатталған. Тәсілдердің түрлерін анықтау автордың тұжырымдамасында берілген. Әрбір анықталған тәсіл шеңберінде автор жоғары оқу орындарында студенттердің әлеуметтік-психологиялық бейімделуінің ең толық бейнесін жасауға мүмкіндік беретін көрсеткіштер жиынтығын анықтайды. Автор анықталған тәсілдердің негізінде көру қабілеті бұзылған оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу үдерісімен қатар жүруі осы санаттағы оқушылардың өзіндік және әлеуметтік белсенділігінің жоғары деңгейінің дамуына тиімді ықпал етеді деген қорытындыға келеді.

26-36 431
Аннотация

Әрбір нақты кезеңде білім алушылардың қозғалыс (дене) дайындығы деңгейі туралы ақпараттың болуы білім беру мекемесіндегі дене тәрбиесі бойынша басым мақсаттар мен міндеттерді айқындауға, оқу процесін неғұрлым мақсатты жоспарлауға мүмкіндік береді. Мақалада арнайы бағдарламаны енгізу арқылы студенттердің моторикасын арттырудың бір нұсқасы қарастырылған. Оқушылардың қозғалыс дайындығының деңгейін анықтау үшін сандық және сапалық сипаттамалар келтірілген. Оқытудың басында және соңында оны пайдалану кезінде білім алушылардың қозғалыс (дене) дайындығын салыстырмалы зерттеу нәтижелері көрсетілген. Бақылау жүйесін даралауға ерекше назар аударылады, бұл сізге оқу процесін басқаруға, уақытында тиісті түзетулер енгізуге мүмкіндік береді. Ұсынылған бағдарламаның студенттердің қозғалыс дайындығын арттыруға оң әсерін бағалау үшін педагогикалық кері байланыс қарастырылды. Оның шеңберінде білім алушылардың дене шынықтыруға қатысты сауалнамасының қорытындылары және "дене қабілеттерінің паспорты"келтірілген. Алынған нәтижелер білім алушылардың қозғалыс дайындығын жоғарылатудың ұсынылған бағдарламасы білім алушылардың жалпы дене даярлығын жақсартуға ғана емес, сонымен қатар оқу процесін әртараптандыруға, оқу және еңбек қызметіне бейімделуге ықпал ететіндігін көрсетеді.

ФИЛОЛОГИЯ 

41-49 477
Аннотация

Мақалада Беларуссияның жоғары оқу орындарында тілдік мамандықтар студенттері үшін негізгі шет тілі ретінде ағылшын тілін оқытуды қамтамасыз етудің өзекті мәселесі қарастырылады. Мақалада А.А.Кулешов атындағы Могилев мемлекеттік университетінің Теориялық және қолданбалы лингвистика кафедрасының оқытушылары әзірлеген 1-21 05 06 "Роман-герман филологиясы" мамандығына арналған "Негізгі шет тілі" пәні бойынша әдістемелік құралдарға шолу жасалды. Оқу-әдістемелік құралдардың құрылымдық ерекшеліктері, олардың тақырыптық және мазмұны сипатталады. Жаттығулардың әр түрі қарастырылады (тілдік, шартты сөйлеу, сөйлеу). Оқу-әдістемелік құралдардың (Topical Vocabulary, Lead-in, Focus on Reading, Focus on Vocabulary, Focus on Idioms, Focus on Listening, Focus on Speaking, Focus on Writing, Project және т.б.) әр түрлі бөлімдері мен секцияларында пайдаланылатын жаттығулардың мысалдары келтіріледі. Коммуникативтік тәсіл мен бағдарламалық құжаттамаға сәйкес Беларуссияның жоғары оқу орындарында тілдік мамандықтар студенттері үшін негізгі шет тілі ретінде ағылшын тілін оқытуды қамтамасыз ету үшін оқу-әдістемелік құралдарды дайындаудың маңыздылығы туралы қорытынды жасалады.

50-57 549
Аннотация

Мақалада сараланған оқытудың студенттерді шет тілі сабақтарында ынталандыруға әсерін анықтау мақсаты қойылған. Мотивация-оқу мақсаттарына жетуге әсер ететін шешуші фактор. Әлсіз және дарынды оқушылар терең білім алып, сабақ кезінде және сабаққа қатысу кезінде өздерін қанағаттандыратындай57 жағдай жасау қажет. Бұл жағдайда сараланған оқыту бар, өйткені бұл жеке қажеттіліктерді қанағаттандыруға және оқушылардың алуан түрлілігін тануға мүмкіндік беретін тиімді тәсілдердің бірі. Дифференциалды оқыту мұғалімнің дифференциацияның төрт негізгі элементін, атап айтқанда мазмұнын, процесін, өнімін және оқу ортасын ескере отырып, оқу процесін ұйымдастыру қабілетін қамтиды. Бұл зерттеуге Алматы қаласы Мемлекеттік мектебінің 25 оқушысынан құралған топ қатысты. Респонденттер ерікті негізде қатысты және зерттеуші құпия ақпараттың сақталуына кепілдік береді. Сауалнама сұрақтары зерттеушіге дифференциацияның мотивацияға әсері тұрғысынан зерттеу сұрағына дұрыс жауап табуға мүмкіндік береді. Деректер сандық әдіспен талданды; алынған нәтижелер сараланған оқыту элементтерінің оқушылардың мотивациясына қалай әсер ететінін анықтауға және білім беру процесінде мұғалімнің рөлінің маңыздылығын анықтауға мүмкіндік берді. Сараланған оқыту оқушылардың икемділігі мен еркіндігін қамтамасыз ете отырып, оқуды жеңілдетеді және тиімді етеді.

58-66 839
Аннотация

Мақалада қазіргі заманғы бағалау технологияларын тәжірибеге белсенді енгізу арқылы ағылшын тілі сабақтарында білімді бағалау жүйесінің тиімділігін арттыру мәселесі қарастырылады. Бағалау кезеңінің білім беру жүйесіндегі негіз қалаушы ретіндегі маңыздылығына баса назар аударылады. Қазіргі кезде мектеп оқушыларының білімін бағалау мәселесі ең көп талқыланатын аса өзекті тақырып болып саналады. Критериалды бағалау кезінде оқушының үлгерімі алдын-ала анықталған бағалау критерийлерінің жиынтығына сәйкес бағаланады. Білім деңгейі бірдей, ал оқу қызметіне деген көзқарас әр түрлі. Бағалау әдісі оқушылардың үлгерімін диагностикалау әдісі ғана емес, сонымен бірге жалпы білім беру сапасын арттырудың тиімді құралы екендігі баса айтылады. Осыған орай мақала авторы ағылшын тілі оқытушысының танымал әрі ғылыми негізделген бағалау жүйелерін белсенді қолданысқа енгізуі арқылы баланың шет тілін үйренуін тиімді жолға қою мүмкіндігін атап өтеді. Сонымен қатар, сабақты ұйымдастырудың бұл тәсілі оқушылардың педагогикалық ықпал ету объектісі ретіндегі белсенділігін арттыруға мүмкіндік беретіндігі айтылады. Бұдан басқа мақалада критериалды бағалаудың қалыптастырушы бағалау, жиынтық бағалау, диагностикалық бағалау және кері байланыс сияқты түрлері жан-жақты қарастырылады. Әрбір тәсілдің оқу үрдісіндегі маңызы мен ерекшелігі сипатталады.

ӨНЕР ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТ 

68-78 291
Аннотация

Байқоңыр ғарыш айлағы туралы кеңестік мәтіндер көпшілігінің эпистемологиялық профилі бұл өлке ғарыш айлаққа айналғаннан бұрын айдала, еш нәрсе жоқ және ешкім өмір сүрмеген жапан шөл дала болған деп көрсетеді. Бұл риторика жаңа технологиялық инфрақұрылымның жергілікті тарихты ығыстырғанын ақтап, бұрынғы қазақы тұрмысы жаңа объектілермен салыстырғанда еш маңызы жоқ, болмашы нәрсе етіп көрсетеді. Аймақтың дәстүрлі жер-су атауларын зерттеу оның табиғи ландшафт қана емес, сонымен қатар антропогендік фактордың әсерімен қалыптасқан мәдени ландшафт екенін дәлелдеуге мүмкіндік береді. Мақалада авторлар осы аймақтың қазақ топонимдерін Сырдария мәдени ландшафтының белгісі ретінде қарастыруға тырысады. Белгілі бір дәрежеде XX-XXI ғасырлардағы ғарышпен байланысты жаңа болмыс әлемдегі ең ірі Байқоңыр ғарыш айлағы орналасқан Сырдарияның мәдени ландшафт жайындағы қазақы келтірімді қатты бұрмалады. Аймақтағы бұрыннан қалыптасқан топонимдер табиғат объектілерінің затын, мыңжылдықтар бойы табиғи ландшафтқа әсер еткен мәдении факторды, сондай-ақ ежелден бастау алатын мифологиялық келтірімдерді айна-қатесіз ашады. Мақалада қазақтардың және олардың арғы ата-бабаларының космогониялық (әлемнің пайда болуы туралы мифтер) идеяларын көрсететін топонимдерге баса назар аударылады. Сондай-ақ, бұл «космогония топонимдер» ғарыш туралы, «ғарыш сапарға бастайтын айлақ» туралы заманауи, ішінара кеңестік идеологиядан бастау алатын түсініктермен қалай тоғысып, қарым-қатынасқа түсіп, бір-бірін толықтырылатынын көрсететін боламыз.



ISSN 2306-5079 (Print)