Бұл зерттеудің мақсаты түрік бастауыш сынып оқушыларының мектептегі қоршаған ортаның ластануы туралы көзқарастарын зерттеу болды. Бұл зерттеу сапалы зерттеу әдістеріне негізделген феноменологиялық зерттеу дизайнын қолданды. Зерттеу тобына Түркияның Балыкесир қаласындағы мемлекеттік бастауыш мектептің 2-4 сыныптарында оқитын барлығы 60 оқушы кірді. Деректерді жинау кезінде "ластану" формасы қолданылды. Деректерді талдау кезінде мазмұнды талдау әдісі қолданылды. Әр сұраққа оқушылардың жауаптары код пен санат бойынша талданды. Зерттеу нәтижелері бойынша оқушылар Қоршаған орта тұжырымдамасын табиғат, орман, таулар, теңіз, топырақ сияқты табиғи сұлулықтармен түсіндірді және олар қоршаған орта тірі және жансыз тіршілік иелерінен тұрады деп мәлімдеді. Олар қоршаған ортаның ластануы топырақтың, ауаның және судың ластануын қамтитынын атап өтті және олар қоршаған ортаның ластануын қоқыстармен, химиялық заттармен, буланумен және жағымсыз иістермен байланыстырды. Олар мұның себебін адамдардан көрді. Оқушылардың көпшілігі өз мектебіндегі қоршаған ортаны лас деп сипаттады. Оқушылар ережелерді сақтамады, оқушылардың экологиялық санасы жеткіліксіз дамыды, қоқыстар жерге тасталды, мектеп қызметшілері мектепте жақсы тазаланбады және т. б. мұның себептерінің бірін атауға болады. Оқушылар өз мектептерінде ластанудың алдын алу үшін қоқыс жәшіктерін пайдаланғаны және қоршаған ортаға қоқыс тастайтын адамдарға ескерту жасағаны байқалды. Олар мектеп әкімшілігі мен мұғалімдер де осыған байланысты қажетті сақтық шараларын қабылдағанын, бірақ оқушылар бұл мәселеге мұқият қарауы керек екенін және мектеп қызметкерлері айналасын көбірек тазалауы керек екенін атап өтті. Олар қайта өңдеуге арналған қоқыс жәшіктерінің санын көбейтуді және қажет болған жағдайда қоқыс тастайтындарға қылмыстық санкциялар енгізуді ұсынды. Оқушылар ресурстарды аз пайдалану керек, өйткені олар шектеулі, бұл қоршаған ортаның ластануын болдырмауға көмектеседі.

Мақала мектепке дейінгі білім беру ұйымдарына кіріктірілген мүмкіндігі шектеулі балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың үлгілік бағдарламасын игеру проблемасын өзектендіреді. Онда педагогикалық диагностиканың негізгі аспектілеріне қысқаша талдау және мектеп жасына дейінгі мүмкіндігі шектеулі балалардың ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау ұсынылған. Авторлар мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту үлгілік бағдарламасы мазмұнын меңгерудің дәстүрлі мониторингі нормотиптік балалармен жалпы білім беру кеңістігіне енгізілген мүмкіндіктері шектеулі балалардың қажеттіліктеріне жеткіліксіз бағытталғанын атап өтті. Осыған байланысты олар мектепке дейінгі білім беру ұйымында бағдарламаны игеру процесінде балалардың осы тобының ерекше білім беру қажеттіліктерін бағалау құралдарын ұсынады және сипаттайды.

Әзірленген құралдарды эксперименттік тексеру үшін Алматы қаласының №21 санаториялық бөбекжай-балабақшасының КММ-де пилоттық зерттеу жүргізілді. Бұл зерттеудің жаңалығы психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу процесінде мектепке дейінгі топ тәрбиешілері өзара әрекеттесуінің жаңа әдісін әзірлеу және енгізу болып табылады. Бұл әдіс мүмкіндігі шектеулі балалардың дағдыларын алдын ала бағалауды қамтиды, бұл мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бағдарламасын меңгерудің дәстүрлі мониторингін толықтырады және жақсартады.

Мақалада экспериментке қатысушылар қолданатын қадамдар мен әдістемелік тәсілдерді қоса алғанда, бұл процесс егжей-тегжейлі сипатталған. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бағдарламасын іске асыратын мектепке дейінгі педагогтер (тәрбиешілер, қазақ тілі мұғалімі, музыка жетекшісі, дене шынықтыру нұсқаушысы) мен психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу мамандары арасындағы өзара іс-қимылды жандандыруға ерекше назар аударылады. Мақалада мұғалімдер мен мамандар арасындағы ынтымақтастық мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған білім беру процесінің сәтті бейімделуіне қалай ықпал ететіндігі, олардың инклюзивті білім беру ортасында толыққанды дамуына жағдай жасайтындығы көрсетілген.

Мақала когнитивті доменге, атап айтқанда білімге назар аудара отырып, Блумның дәстүрлі және қайта қаралған таксономиясын талдайды және салыстырады. Блумның қайта қаралған таксономиясының екі өлшемді моделін қарастыру ұсынылады, өйткені қазір қазақстандық білім беруде қызықты жағдай қалыптасқан-когнитивтік дағдылардың иерархиясы классикалық таксономиядан пайдаланылады, бұл ретте Белсенді етістіктер тұжырымдамасы қайта қаралған ретінде қолданылады. Бұл жағдайда қайта қаралған тұжырымдаманы толығымен қолдану қажет деп санаймыз және мақалада білім беру мақсаттарын тұжырымдау үшін матрицаның мысалы келтірілген. Қолданудың когнитивті дағдыларына ерекше назар аударылады, оны кейбіреулер ойлаудың төменгі деңгейіне жатқызады, ал басқалары оны жоғары деп санайды. Мақалада бұл дағды өтпелі, екі деңгейге де сәйкес келеді деген пікір бар. Сонымен қатар, мақалада мұғалімдерді даярлау контексінде сыни ойлау мен Блум таксономиясы арасындағы байланыс қарастырылады. Блум таксономиясын қолдану болашақ тәрбиешілерде сыни ойлауды қалай дамыта алатындығы және оның білім беру тәжірибесінде қандай артықшылықтары болуы мүмкін екендігі қарастырылады. Мақала таксономияның эволюциясын және Блум таксономиясында ұсынылған танымдық дағдылар мен қабілеттерді сипаттауды, олардың білімді оқу ортасында сыни ойлау және тиімді қолдану қабілетімен құзыретті мұғалімдерді қалыптастырудағы рөлін жақсы түсінуге мүмкіндік береді.

Бұл мақала Б. Айдарбектің шығармашылығына арналған. Оңтүстік Қазақстан облысында Созақ ауданында дүниеге келіп (1959 ж.), зейнетке дейін аудандық мектептерде ұстаздық қызмет атқарған. Айдарбек Байділда осыған дейін өлеңдері арқылы танымал болса, ал қазір қазақ драматургиясында пьесалары өзіндік орнын таба бастады. Пьесаларына осыған дейін терең ғылыми талдау жасалмаған. Мақаланың мақсаты – драматургтің образ сомдаудағы шеберлігін дәйектеу. Драмалық образдар жасаудағы артықшылығын осы мақалада көрсету. Мақалада рефлексия, пайымдау, талдау, салыстыру әдісі қолданылды. Ғылыми жаңалығы – Б. Айдарбек шығармашылығы ғылыми сипатының терең болуы зерделенуінде. Пьесаларының ғылыми жаңалығын зерттеу барысында драматургтен сұхбат алынды. Шығармашылықпен бірге ұстаздық жолды да қатар алып жүрді. «Ұстаз» пьесасы осы қиындығы мен қызығы мол ұстаздық жолдың қиыр жолдарына арналды. «Алтын орданың алтын тағы», «Қайта оралған бақыт», «Жахид», «Тағдыр тауқыметі», «Әлияның биігі», «Жаным – арымның садағасы», «Ел боламын десең, бесігіңді түзе», «Күнә мен жаза», «Орындалған тілек», «Өтіріктің шегі», «Махаббат пен достық», т.б. пьесаларындағы образдар – өткен және жаңа заман бейнелері. Аталған пьесалары Созақ ауданы, Шымкент, Тараз, Қызылорда және Алматы театрларында қойыла бастады.

Мақалада өнердегі цифрлық өнер немесе цифрлық өнер сияқты бағыт қарастырылған. Бұл зерттеу Михаил Матусовский атындағы Луганск мемлекеттік мәдениет және өнер академиясында мольберттік кескіндеме кафедрасының бейнелеу және сәндік-қолданбалы өнер факультетінде жүргізілді. Мақаланың мақсаты - дәстүрлі және цифрлық формаларды талдау және салыстыру. Сонымен қатар, білім сапасын арттыруға ықпал ететін аралас әдісті қарастыру. Зерттеу барысында «Мольберттік кескіндеме» мамандығы бойынша студенттерді дайындау үшін «Академиялық кескіндеме», «Мольберт композициясы», «Пластикалық анатомия» пәндері бойынша тәжірибелік сабақтарда қолданылатын әдістер мен тәсілдер анықталды. Мақалада сонымен қатар бейнелеу өнері мен оқу үдерісінде цифрлық технологияларды қолданудың мәселелері мен өзектілігі айқындалған. Сандық кескіндеменің дәстүрлі кескінмен салыстырғандағы ерекшеліктері қарастырылады. Зерттеуде компьютерлік технологиялардың пайда болуы мен таралуына байланысты білім беру жүйесіндегі өзгерістер мәселелері қозғалады. Көрерменмен максималды байланыс дәстүрлі туындылардың көмегімен жүзеге асады. Олар тактильді және физикалық байланыс орнатады. Цифрлық және дәстүрлі форма арасындағы байланыс пен бірін-бірі толықтыру байқалады. Дәстүрлі және цифрлық технологияларды біріктіру мәселелері зерттеледі. Академиялық кескіндеме оқу үрдісінде және білім берудің барлық кезеңдерінде іргетас болып табылатыны дәлелденген. Қорытындылай келе, автор оқу процесінде студенттің заманауи құралдармен кәсіби маман болуына мүмкіндік беретін біріктірілген тәсілдің маңыздылығын атап көрсетеді.