Бұл мақалада университеттер мен мектептер арасындағы қарым-қатынас қарастырылады. Ол автордың жоғары білім берудегі ұзақ жылғы мансабындағы жеке тәжірибесіне негізделген, ол әртүрлі типтегі көптеген университеттерде жұмыс істеген. Мұны оның мектеп пен университет арасындағы серіктестікке бағытталған зерттеулерге тікелей қатысуы да дәлелдейді. Ол білім беру сипаты және екі типтегі оқу орындарының негізгі мақсаттары сияқты негізгі аспектілерді қарастырады. Мектеп пен университет арасындағы серіктестікте туындайтын мәселелер қарастырылады және өзара қарым-қатынас пен ынтымақтастық болуы мүмкін "үшінші кеңістік" тұжырымдамасы зерттеледі. Құжатта серіктестік орнату кезінде университеттерде, мектептерде кездесетін мәселелер көрсетілген. Менің көзқарасым бойынша, мектептер мен мұғалімдердің басым серіктес болуы және университет ғалымдары өздерін қолдаушылар, қызметшілер және кеңесшілер ретінде қарастыруы әбден орынды.
1990 жылдардың аяғында Кембридж университетінің білім бөлімі автордан Хертфордшир округіндегі мектептермен жаңа серіктестік аясында жұмыс істеуді өтінді. Hertscam желісі басқарушы комитет құрды, оның мүшелері мектеп директорлары мен аудандық билік өкілдері болды. Бұл университет жоғары ақы төлеуге, сандық зерттеу әдістерін міндетті оқыту және магистрату командасында тәжірибелі оқытушылармен қызмет етуге тырысқанға дейін жақсы жұмыс істеді. Басқару комитеті мұны қолайсыз деп тапты, сондықтан батыл әрекет етіп, тәуелсіздік жариялады. HertsCam мектеп директорлары үстемдік ететін Қамқоршылар кеңесі басқаратын тіркелген қайырымдылық ұйымына (ҮЕҰ) айналды. Бұл желі мүшелеріне мұғалімдердің позициялық емес көшбасшылық идеясын толық түсінуге мүмкіндік берді.

Тіл білім беруде шешуші рөл атқарады, дегенмен күнделікті мұғалімдер мен мектеп басшылары тілдік білім берудің әртүрлі аспектілеріне қатысты бәсекелес және жиі қарама-қайшы басымдықтардың күрделі желісін бағдарлауы керек. Бұған оқушылардың ана тілін үйренуіне қолдау көрсету және сауаттылықты дамыту, оқу бағдарламасында шет тілдерін оқытуды сақтау және оқушылар сөйлейтін басқа жергілікті тілдердің рөлін есепке алу кіреді. Алайда, тіл мәселелері барлық мұғалімдер үшін өзекті болғанымен, мектеп деңгейіндегі тіл саясаты, олар принциптердің нақты жиынтығымен дәлелденген нақты нұсқауларды ұсынуға бағытталған, олардың жоқтығынан жиі көзге түседі. Мысалы, мұғалімдер көбінесе өздеріне сыныптағы басқа тілдерге орын беру керек пе, жоқ па, соны шешуге мүмкіндік береді. Шет тілі сабағында ана тілін қолдану немесе мигрант студенттерге ана тілін оқыту ресурсы ретінде пайдалануға "рұқсат беру" сияқты сұрақтар туындайды. Осылайша, бұл мақаланың мақсаты сыныптағы көптілділіктің кейбір негізгі теориялық көзқарастарына шолу жасау және зерттеуге негізделген тіл саясатын әзірлеу кезінде мектептер үшін кейбір практикалық салдарды қарастыру болып табылады. Онда Англияның 998 орта мектебі өкілдік үлгісі бойынша тілге қатысты мектеп саясатын талдаған жобаның кейбір алдын ала тұжырымдары қысқаша баяндалады. Мұғалімдер мен зерттеушілерден мектептерде тіл үйренудің барлық аспектілерін ескеретін мектеп деңгейіндегі зерттеулерге негізделген, келісілген тіл саясатын әзірлеу үшін ынтымақтастық ұсынылады.

Мақала университетке түсу барысындағы қабылдау емтихандары студенттердің білімі мен қабілетін бағалаудағы құрал ретінде талқылауға назар аударылған. Аталған мақаланың мақсаты – университетке түсу барысындағы студенттерді іріктеудің тиімділігін бағалайды. Мақалада Қазақстан жоғары оқу орындарына түсу емтиханының басты кезеңдері мен ерекшеліктері талданады. Сонымен бірге қабылдау емтихандарының әртүрі аспектілері, мақсаты, нысаны мен мазмұны қарастырылады. Авторлар студенттерді іріктеу барысындағы бірыңғай ұлттық тестілеудің кемшіліктері мен артықшылықтарын, мүмкіндіктері мен жетілдіру жолдарын талдайды. Шетелдік тәжірибедегі қабылдау емтихандарына салыстырмалы талдау ұсынылады. Оқуға қабылдау емтиханын реформалаудың басты бағыттары анықталып, тұрақсыздық кезеңдегі мәселелерді шешу бойынша ұсыныстар беріледі. Көптеген зерттеулерге сүйене келе, авторлар қабылдау емтиханы оқу орнына түсудегі мектеп түлектерінің академиялық қабілеті мен потенциалын анықтаудағы шешуші фактор екенін көрсетеді. Дегенмен де авторлар аталған емтихандардың толыққанды студент қабілетін айқындамауы да мүмкін деген шешімге келеді. Зерттеу жұмысының қорытынды бөлімінде ұлттық бірыңғай тестілеу студенттерді қабылдауда маңызды құрал болғанымен, оның нысаны мен өткізу әдісін тұрақты түрде жетілдіріп отыру университетке келіп түсетін білім алушылардың шынайы және әділетті түрде қабылдануын қамтамасыз етілуіне негізделуі керек деген оймен тұжырымдалады.

Нұғыманова Әмина Әбдікәрімқызы (1928-2007) – белгілі әнші, зерттеуші ғалым-педагог, қоғам қайраткері, өмірін өнерге, ғылымға арнаған ұлағатты ұстаз. Бүкіл саналы ғұмырын халқының игілігі үшін сарп еткен, халқының қалтқысыз, шынайы ықыласы мен сүйіспеншілігіне бөленген Әмина Әбдікәрімқызы қазақ ән өнерінің дамып, көркеюіне қосқан үлесі зор. Шығармашылығы жан-жақты, ол – өзін халық әндерінің керемет орындаушысы ретінде көрсете білді және ғалым ретінде әртүрлі жастағы балалардың вокалдық дайындығына арналған кандидаттық диссертация тақырыбы бойынша эксперименттік зерттеу жүргізді. Ұзақ жылдар бойы Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтында вокал бойынша оқытушы және кафедра меңгерушісі болып жұмыс істеді. Еңбектерінің көпшілігін қазақ ән шығармашылығы негізінде балалар мен жасөспірімдерді вокалдық өнерге тәрбиелеу мәселесіне арнады. Ғалымның балаларға әнді талап бойынша дұрыс үйрету әдістемесі қазіргі жалпы білім беретін мектептің «Музыка» пәнінде қолдану тиімді әрі қолайлы. Автор ән сабағы сапасын көтерудің мәселесін алға қойып, оны іске асыру жолдарын қарастырады. Музыка сабақтарында оқушыларға мұғалімнің көмегімен нота сауаттылығын игертіп, әнді вокал талаптары бойынша орындатуды қамтамасыз ету әдіс-тәсілдерін сипаттап көрсетті. Сабақ сапасы жоғары болуына әсер ететін маңызды шарттардың бірі ‒ ән репертуарының тартымды болуы. Мұғалімнің алдына қоятын тағы бір мақсат – балаларды музыканы түсініп, одан ләззат алуға үйренуін талап ете білу. Әмина Әбдікәрімқызы – балалар мен жасөспірімдерге музыкалық білім беру саласында ұзақ жылдық ізденісі мен зерттеу жұмыстарының нәтижесінде терең білімге ие ғалым, сондай-ақ қазақ, орыс, қытай тілдерін жоғары дәрежеде білетін, араб графикасын жетік меңгерген, жас жеткіншектерге әнді үйрету және балалар дауысын қалыптастыру тәрбиесін мұқият зерттеп, оқыту әдістемесін ұсынып, ғылыми тұрғыда дәлелдеген бірден бір білгір тұлға деп айтуға болады

Мақала түрік тектес халықтардың музыкалық мәдениетіндегі қобыз дәстүрін зерттеудің өзекті мәселелеріне арналған. Онда түрлі ғылыми зерттеулерге шолу жасаумен қатар Қорқыттың тарихи прототипін анықтау, кобыз аспабының генезисін саралау сияқты күрделі әдіснамалық мәселелер де қарастылған. Ғылыми таным категорияларының талабы бойынша дала аңыздары арқылы Қорқыттың тарихи тұлғасын танудың қиыншылықтары айтылады. Кезінде жазылып алынып, Қорқытқа телініп жүрген сарындар арнайы сөздің арқауына айналған. Одан әрі қобыз музыкасының көне сарыннан аспаптық күй жанрына дейінгі қалыптасу ерекшеліктері қарастырылады. Қобызды Қорқыт шығарған деген мәлімет дәл емес деп, оны қобыз аспабы тараған географиялық аймақтың Қорқыт есімі танымал болған елдер шеңберінен әлдеқайқа кең екенімен нығыздай түседі. Ал «қобыз» сөзімен үндес аспаптарға келгенде олардың бір ғана қазақ емес, көптеген түрік, тіпті славян халықтарына да ортақ екендігін алға тартады. Мақаланы қорыта келе, автор ілкі орта ғасырларда «қобыз» сөзі жалпы музыкалық аспапты білдіріп, бері келе шертпелі, одан соң ысқышты хордофондарға қолданылған деген тұжырым жасайды. Осының бәрін Қорқыттың тарихи прототипін тарихи-этникалық және генеалогиялық дереккөздерді зерттеуден бастау керек деп қорытады.

Мақалада трансмедиялық франшиздердегі ойдан құрастырылған семиотикалық талдаудың нәтижелері ұсынылған. Нысан ретінде фэнтези жанрындағы әңгімелер қатарында ойдан құрастырылған әлемдер, сондай-ақ суперкейіпкер тарихы таңдалған болатын.
Кіріспеде көрсетілген мақсатқа сәйкес бұл зерттеу визуалды және баяндау конвенциялары трансмедиа франшизасының әртүрлі туындылары арасындағы белгілі бір коннотативті мағыналар айналымына қалай ықпал ететініне, оның ойдан шығарылған әлемінің идеологиялық біртектілігін қолдайтынына, сондай-ақ идеологияның өзгеруі франшизаның одан әрі дамуына және оның ойдан шығарылған әлемі кеңеюіне қалай ықпал ететініне назар аударады. Жұмыста бұқаралық әңгімелердегі мейірімділік пен зұлымдық идеологиясы және оппозициясы түсінігінің байланысы зерттелген. Әлемдік мәдениеттің «генетикалық туыстықты» «жақсы» және «жаман» кейіпкерлер арқылы әдеби классика мен фольклор арқылы көрсетуге тырысқаны байқалады. Трансмедиялық әңгімелердің семиотикалық талдау қатары жақсылық пен жамандықты бейнелеуде аудитория мүшелерінің әңгімені таңдап оқуында визуалды конвенцияны қалай пайдаланылғанын анықтады. Қазіргі бұқаралық әңгімелер бұрынғы ескі шығармалардың сипаттамасынан, аппақ патриархалдық капитализм идеологиясынан бас тарта отырып, белгілі идеологиялық икемділікпен ерекшеленіп, мақсатты аудиторияны кеңейтуге тырысатын біршама кең перспективада қорытынды жасайды.

Еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды факторы ретінде білім сапасы, мамандардың құзыреттілігі, бәсекеге қабілетті білікті мамандарды даярлау міндеті, оқу сауаттылығын қалыптастыру, PIRLS - халықаралық зерттеуі жаһандану дәуірінің маңызды белгілеріне айналды. Осы зерттеулер бойынша оқу сауаттылығын қалыптастыру қоғам мен адам әлеуетін дамытуда маңызды рөл атқарады. Сол себепті халықаралық зерттеушілер, ғалымдар PIRLS-тің мәні мен мағынасына тоқтала келе, білім сапасына ерекше мән береді. Болашақ жас ұрпақтың интеллектуалдық әлеуетін арттыру, кең дүниетанымын қалыптастыру– белгілі бір мемлекет үшін ғана емес, әлемдік қауымдастық үшін де маңызды. Сондықтан білім сапасын бағалау сияқты мәселелер бойынша көптеген халықаралық ұйымдар белгілі бір өтініш беруші елдерде білім беруді бағалаудың халықаралық PIRLS, TIMSS, PISA стандарттарын белгіледі.
Өтілген материалдар бойынша алынған тест тапсырмалар білім деңгейлерін саралау үшін берілген. Авторлар бес бағыт бойынша тест және сауалнама жүргізеді: 1) оқушыларға мәтін бойынша тест тапсырмалары, 2) мектеп әкімшілігі, 3) мұғалімдер, 4) оқушылар, 5) ата-аналармен сауалнама. Тест тапсырмалары қажетті ақпаратты алуға, қорытынды шығаруға, негізгі кейіпкерлер əрекеттерін интерпретациялауға, мəтін үлгісін бекітуге жəне құрылымның бастапқы сараптамасын алуға мүмкіндік береді. Сауалнама оқу процесін ұйымдастыруға, мектеп түрі, білім беру стандарттары және жалпы білім беруге қойылатын талаптардың орындалу процесін бағалау болып табылады.

Бұл мақалада адаптивті оқыту технологиясының жалпы білім беретін мектептерде және жоғары оқу орындарында қолдану мәселесі қарастырылады. Адаптивті технологияда басты орын білім алушыға, оның қызметіне, жеке басының қасиеттеріне беріледі. Олардың оқу дағдыларын қалыптастыруға ерекше назар аударылады. Оқу үдерісінде адаптивті оқыту технологиясын қолдану қазіргі таңда кең таралып келеді. Адаптивті оқыту - бұл оқушының жеке қабілеттері мен қажеттіліктерін, сонымен қатар оқушының қызығушылығы мен әртүрлі жағдайларға бейімделуін барынша ескеретін тәсіл. Адаптивті технологияларды қолдану білім беру үдерісі шеңберінде бейімделуді қамтамасыз ететін жаңа ақпараттық технологияларды қолдана отырып, оқытушылар мен білім алушылар арасындағы өзара іс-әрекет интерактивтілігін және оқушы оқу іс-әрекетінің өнімділігін қамтамасыз ететін ақпараттық және педагогикалық технологияларды интеграциялауды көздейді. Адаптивті білім беру бағдарламалары қазіргі педагогикалық ғылым мен тәжірибеде жаңа құбылыс емес, яғни ерте кезеңнен бастап зерттеліп жатыр. Дегенмен қазіргі кезде адаптивті оқыту үдерісін зерттеу әрі қолдану маңызды мәселеге айналды. Адаптивті оқыту технологиясының басты мақсаты білім алушылардың жеке оқу маршруттары мен траекторияларын құру және заманауи оқыту технологиялары мен тәсілдерін қолдану арқылы сараланған оқыту үдерісін жүзеге асыру болып табылады. Сондықтан да қазіргі кезде адаптивті оқыту үдерісін терең зерттеу қажеттілігі тұр.